13
عدم توانایی مدیریت پرونده سیاسی در لبنان تازگی ندارد و این کشور در سایه ساختار سیاسی فرقه‌ای و وابسته خود در دوره‌های متوالی با بحران‌های سیاسی متعدد دست و پنجه نرم کرده است. البته این وضعیت ویژه اغلب کشورهایی با ساختار مشابه لبنان است که به راحتی زمینه را برای مداخلات خارجی فراهم می‌سازد. نمونه دیگر در این زمینه عراق است که به تازگی بعد از گذشت بیش از یک سال از بن‌بست سیاسی آن توانست تشکیل دولت دهد.
اما در لبنان بعد از انتخابات پارلمانی در ماه مه گذشته و درحالی که زمان زیادی از تشکیل دولت قبلی به ریاست «نجیب میقاتی» (که نخست‌وزیر مکلف به تشکیل دولت جدید نیز هست) نمی‌گذشت، مجددا وضعیت بن‌بست سیاسی حاکم شد و در شرایطی که اقدام جدی برای تشکیل کابینه جدید انجام نشده، هفته قبل دوره ریاست‌جمهوری «میشل عون» نیز به پایان رسید. به این ترتیب لبنانی‌ها برای نخستین‌بار در وضعیتی قرار گرفته‌اند که نه یک دولت رسمی دارند و نه رئیس جمهوری که کشور را اداره کند.
با وجود اینکه عمده علت بحران‌های سیاسی مختلف لبنان به موانع داخلی و ساختار فرقه‌ای این کشور برمی‌گردد، باب مداخلات خارجی در سایه همین وضعیت همواره باز بوده و حتی در بسیاری از موارد طرف‌های ذی‌نفع خارجی تاثیر زیادی بر تصمیم سیاستمداران لبنانی و تعیین سرنوشت سیاسی این کشور دارند. متأسفانه از ۳۰ سال قبل تاکنون دولت‌هایی که در لبنان روی کار آمده‌اند هرگز نتوانستند به‌دور از مداخلات خارجی کشور خودشان را اداره کنند. در این میان عربستان و آمریکا ۲ بازیگر اصلی خارجی در عرصه لبنان محسوب می‌شوند که حتی اگر خواسته‌های خود را به طور کامل محقق نسازند، موجب طولانی‌تر شدن بحران سیاسی این کشور می‌گردند.
سناریو تازه آمریکا در لبنان از دروازه انتخاب رئیس جمهور
در همین راستا و در شرایطی که لبنان در یک بن‌بست سیاسی پیچیده قرار دارد و نه چشم‌انداز روشنی برای تشکیل دولت دیده می‌شود و نه انتخاب رئیس جمهور جدید، به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها به طور غیر مستقیم سناریوی جدیدی برای پیچیده‌تر کردن اوضاع سیاسی لبنان ترسیم کرده‌اند که جدیدا از زبان «باربرا لیو» معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه بیان شد.
اخیرا رسانه‌های لبنانی نیز سیگنال‌هایی درباره تشدید تحرکات آمریکا در امور سیاسی لبنان به ویژه مسئله انتخاب رئیس جمهور ارائه داده‌اند که نشان می‌دهد ایالات متحده در کنار عربستان به طور جدی قصد ورود به پرونده ریاست‌جمهوری لبنان را دارد.
به این منظور روزنامه الاخبار طی یادداشتی درباره مداخلات واشنگتن در پرونده سیاسی لبنان، به اظهارات معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه اشاره کرد که جمعه گذشته در نشستی که توسط مرکز «ویلسون» درباره سیاست‌های آمریکا در لبنان برگزار شده و مدیریت آن بر عهده «دیوید هیل» سفیر وقت آمریکا در لبنان بود اعلام کرد، من چندین سناریو برای لبنان پیش بینی می‌کنم که بدترین آنها سناریو فروپاشی است؛ به طوری که ممکن است نیروهای امنیتی و ارتش کنترل خود را بر اوضاع از دست بدهند و یک فرار دسته جمعی از لبنان اتفاق بیفتد. به طور کلی سناریوهای ترسناکی برای لبنان وجود دارد و من تصور می‌کنم که نمایندگان پارلمان لبنان چمدان‌های خود را برداشته و به اروپا فرار کنند.
وی درباره پرونده انتخاب رئیس جمهور جدید لبنان اظهار داشت، وظیفه دیپلمات‌های خارجی این نیست که به پارلمان لبنان بروند و نمایندگان را برای انتخاب رئیس جمهور تحت فشار قرار دهند اما من فکر می‌کنم قبل از اینکه مردم لبنان اقدام به تحت فشار قرار دادن نمایندگان کنند اوضاع این کشور بدتر شود. بنابراین ما به رهبران سیاسی فشار می‌آوریم تا وظایف خود را انجام دهند اما هیچ چیز به اندازه فشار مردمی موثر نیست.
این مقام آمریکایی در ادامه با اشاره تلویحی به سناریو کشورش جهت تحریک اوضاع لبنان اعلام کرد، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد فروپاشی اوضاع لبنان به نحوی این امکان را فراهم می‌کند که این کشور از خاکستر خود بازسازی شود و از دست حزب‌الله نجات پیدا کند! اما مردم لبنان و همسایگانش از جمله اردن و اسرائیل (فلسطین اشغالی) و سوریه بیشترین بار این فروپاشی را به دوش خواهند کشید. بنابراین ما به منظور جلوگیری از وقوع این سناریو باید حاکمان لبنان را تحت فشار قرار دهیم.
وی در ادامه به تکرار ادعاهای معمول کشورش علیه حزب‌الله پرداخته و مدعی شد «حزب‌الله تهدیدی بزرگ برای ما و همسایگان و خود لبنانی‌هاست. ما به تحریم و محاصره شبکه‌های حزب‌الله در منطقه و مکان‌های دیگر ادامه خواهیم داد».
معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه همچنین اظهار داشت، لبنان نیاز فوری به انتخاب رئیس جمهور و معرفی نخست‌وزیر دارد تا دولتی با اختیارات کامل تشکیل دهد و به این ترتیب روی تصمیمات مهمی چون تصویب وام‌های صندوق بین‌المللی پول کار کند. آمریکا نیز آماده همکاری با دولت لبنان است اما باید دولتی با قدرت کامل برای انجام وظایف خود تشکیل شود. عربستان و آمریکا وجوه مشترکی در رابطه با وضعیت لبنان دارند؛ البته روابط ما با ریاض دچار تنش‌هایی شد اما همچنان دارای مشترکات راهبردی به ویژه در کشورهای حساسی چون لبنان و یمن هستیم. فرانسوی‌ها نیز در خط امور لبنان قرار دارند و سعودی‌ها مدتی در این زمینه عقب‌نشینی کرده بودند اما برمی‌گردند.
این مسئول آمریکایی در ادامه اظهارات مداخله‌جویانه خود درباره لبنان به بحث بحران سوخت این کشور و وعده‌های آمریکا درباره اعطای وام توسط بانک جهانی به لبنان پرداخته و گفت «بخش برق لبنان باید اصلاح شود اما موانع زیادی در این زمینه وجود دارد. محموله سوختی که ایران برای لبنان ارسال می‌کند وارد شبکه انرژی نخواهد شد». این ادعاهای مقام مذکور آمریکایی درحالی است که واشنگتن با تشدید تحریم‌های موسوم به «قانون سزار» علیه سوریه عملا وعده‌های خود را در خصوص انتقال انرژی از مصر و اردن به لبنان از طریق خاک سوریه نقض کرده و تلاش دارد مانع ورود سوخت ایران به لبنان شود.
وی همچنین به پرونده توافق مرزی لبنان و فلسطین اشغالی اشاره و تلاش کرد آن را گامی در راستای عادی‌سازی روابط میان لبنان و رژیم صهیونیستی جلوه دهد و گفت، من احساس می‌کنم نقاطی میان لبنان و اسرائیل وجود دارد و طی سال‌های گذشته مردم لبنان به دلیل عدم توافق با اسرائیل متحمل خسارت‌هایی شده‌اند.
آیا آمریکایی‌ها به دنبال بحران آفرینی در لبنان هستند؟
در ارزیابی این مواضع مقام ارشد آمریکایی به ویژه جایی که به لزوم فشارهای مردمی جهت انتخاب سریع رئیس جمهور اشاره کرد برخی معتقدند که شاید آمریکایی‌ها در حال آماده‌سازی برای سناریویی مشابه اعتراضات اکتبر ۲۰۱۹ و کشاندن مردم به خیابان‌ها باشند تا در سایه خلأ حاکمیت و بن‌بست سیاسی پیچیده این کشور بتوانند پروژه‌های مورد نظر خود را که اساس آن بر مبنای مقابله با حزب‌الله است پیاده کنند. در همین زمینه معاون وزیر خارجه آمریکا درامور خاورمیانه گفته بود « فروپاشی اوضاع لبنان به نحوی این امکان را فراهم می‌کند که این کشور از خاکستر خود بازسازی شود و از دست حزب‌الله نجات پیدا کند».
اما سناریو فروپاشی لبنان و ایجاد هرج و مرج امنیتی در این کشور در مرحله فعلی دور از انتظار بوده و راهبرد کنونی واشنگتن در لبنان سیطره بر امور سیاسی این کشور است. بر همین اساس می‌توان تحرکات اخیر سفارت آمریکا یا اظهارات مقام وزارت خارجه این کشور درباره پرونده انتخاب رئیس جمهور لبنان را در قالب توجیه مداخلات واشنگتن در عرصه سیاسی این کشور تعبیر کرد. درواقع شواهد نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها به دنبال نفوذ نرم در پرونده سیاسی لبنان هستند تا با تهدید مردم و نمایندگان پارلمان لبنان به احتمال فروپاشی این کشور، آنها را برای تسریع در روی کار آوردن رئیس جمهوری که مورد تایید آمریکاست تحت فشار قرار دهند.
با توجه به معادلات سیاسی لبنان طی دو دهه گذشته به نظر نمی‌رسد فشارهای آمریکا یا حتی عربستان که اخیرا تبدیل به یکی از بازیگران اصلی در پرونده ریاست‌جمهوری لبنان شده، نتیجه مورد نظر آنها را محقق سازد اما مسلما همانگونه که مقامات حزب‌الله و سایر مسئولان لبنان بارها اشاره کرده‌اند، این مانور و فشارهای ریاض و واشنگتن روند انتخاب رئیس جمهور در این کشور را بسیار کند و پیچیده کرده و بعد از شکست طرح گفتگوی ملی میان نیروهای سیاسی برای انتخاب رئیس جمهور، باید منتظر نشست‌های پارلمانی لبنان به این منظور باشیم که قرار است از پنجشنبه آینده مجددا از سرگرفته شود و آنگونه که «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان گفته تا زمان اجماع همه احزاب برای انتخاب رئیس جمهور، این نشست‌ها هر هفته برگزار می‌گردد.
الرأي
إرسال تعليق لهذا المقال