امین مهدوی

هم زمان با نزدیکی انتخابات پارلمان اروپا، تکاپوی سیاست مداران اروپایی برای افزایش حضور مردم در پای صندوق های رای بیشتر شده است. آنها در تلاش هستند تا با تعریف اهمیت جایگاه مردم شوق و میل مردمان اروپا را برای حضور در انتخابات پارلمان اروپا افزایش دهند. اما به نظر می رسد که مردم قاره سبز چندان دل خوشی از این دموکراسی ندارند و تمایل آنها به دموکراسی در حال کاهش است.
نظرسنجی ها چه می‌گویند؟

شاخص ادراک دموکراسی (DPI) که با جامعه آماری ۶۳ هزار نفر از ۵۳ کشور جهان، از جمله ۱۵ کشور عضو اتحادیه اروپا بزرگترین ارزیاب دموکراسی در سطح جهانی محسوب می‌شود، تحقیقی بین ماه‌های فوریه و آوریل سال جاری انجام داد. در این نظر سنجی میزان محبوبیت ساختار دموکراسی در غرب از افت محبوبیت برخوردار شده است. این اتفاق در کشورهای یونان، فرانسه و مجارستان بیش از دیگر کشورهای اروپایی است. در واقع مردمان این سه کشور باور دارند که در یک دموکراسی زندگی نمی کنند. ۳۱٪ از مردم مجارستان کشور خود را دموکراتیک می‌دانند، این در حالی است که این کشور در چالش های زیادی با اتحادیه اروپا است و اتحادیه اروپا در تلاش است که ارزش های اروپایی واحد و یکسانی را در این کشور مصوب کند. این رویکرد اتحادیه اروپا منجر به اختلاف بین مجارستان و اتحادیه اروپا شده است که نتیجه آن بلوکه شدن بخشی از بودجه این کشور بود. این اتفاقات در کنار جنگ اوکراین زمینه های نارضایتی را بین مردم این کشور افزایش داده است و باعث شده است که بیشتر مردم این کشور احساس کنند در یک دموکراسی ساکن نیستند[1].

در زادگاه دموکراسی یعنی یونان تنها ۴۳ درصد مردم کشور خود را دموکراتیک می دانند. در سال‌های اخیر به دلیل مقابله با مهاجرانی که از مسیر دریای مدیترانه به این کشور می‌آیند، روند فرسایشی کاهش آزادی رسانه‌ها و بازخواست رونامه‌نگاران و مخالفان دولت، این کشور زیر ذره بین اتحادیه اروپا قرار گرفته است. پارلمان اروپا پیش‌تر در سال جاری با تصویب قطعنامه‌ای تداوم پسرفت حاکمیت قانون در یونان را محکوم و خواستار بازنگری در کمک‌های اتحادیه اروپا به این کشور شد. در واقع یونان به دنبال احیای قدرت اقتصادی خود است و حضور مهاجران را یک معضل بزرگ می داند که باید با آن رودررو شود و معتقد است که اتحادیه اروپا آنها را تنها گذاشته است. این کشور در کنار بحران مهاجران با بحران اقتصادی هم دست و پنچه نرم می کند و در تلاش است که با حمایت اتحادیه اروپا بتواند خود را احیا کند اما اتحادیه اروپا سخت گیری های بیشتری در حوزه دموکراسی برای آنها ایجاد کرده است که باعث شکل گیری مشکلات بین اروپا و یونان شده است.

فرانسه دیگر کشور اروپایی است که ۴۶درصد مردم آن کشورشان را دموکراتیک می دانند. خشونت پلیس و اصلاحات قانون بازنشستگی دولت مکرون باعث نارضایتی گسترده در فرانسه شده است و مردم این کشور باور دارند که ارزش های دموکراتیک بازیچه دست سیاستمداران با اهداف خاص است[2].

در دیگر کشورهای اروپایی هم میزان رضایت مردم از دموکراسی کاهش یافته است. در واقع مردم اروپا دولت های خود را نماینده‌ی مردم نمیدانند و بر این باور هستند که دولت ها در راستای منافع افراد خاص و گروه های مد نظر خود فعالیت می کنند. این مسئله در آلمان بیش از دیگر کشورهای اروپایی است که به معنای افزایش شکاف بین خواسته های مردم و سیاست های دولت است. این مسئله زمانی بغرنج می شود که خواسته های مردم رادیکال شود، مانند اخراج مهاجران یا اسلام ستیزی که این موضوع یعنی افزایش شکاف بین مردم اروپا، موضوعی که به نفع جریان های رادیکال و راست افراطی خواهد بود که آنها نیز جریانات ضد دموکراسی هستند و روند افول دموکراسی در این قاره سرعت خواهد گرفت[3]. این موضوع یعنی عدم توجه به نفع جمعی مردم که میتواند زمینه ساز افزایش شکاف های اجتماعی در اروپا شود. اروپا اگر ارزش های دموکراسی خود را از دست بدهد، آن هم به عنوان بزرگترین دموکراسی جهان، ضربه‌ی بزرگی خواهد خورد. درکنار آن این ضربه فقط به اعتبار اروپا نخواهد بود، بلکه به ماهیت دموکراسی غربی است، جایی که مفهوم هویت بخش لیبرال دموکراسی زیر سوال می رود و این مسئله می تواند برای آینده‌ی غرب بسیار خطرناک باشد. علاوه بر آن سیاست ها و استانداردهای دوگانه غربی منجر به این موضوع شده است که اعتماد مردم غرب به دولت هایشان کاهش پیدا کند و دولت ها باید به دنبال از بین بردن این نگاه در بین مردم باشند تا بتوانند همچنان خود را به عنوان دموکراسی های موفق نشان دهند در غیر این صورت بنظر غرب دیگر در آینده دموکراسی نخواهد داشت.


[1] euronews.com

[2] statista.com

[3] theconversation.com