اقدام ناو بریتانیایی در دریای سیاه، در راستای تشدید فشار‌های ناتو علیه روسیه

ناتو پس از بحران اوکراین در سال ۲۰۱۴ رویکرد تهاجمی علیه روسیه اتخاذ کرده و به صورت مستمر بر حضور نیرو‌ها و تجهیزات نظامی خود در مناطق اطراف مرز‌های غربی این کشور از جمله دریای سیاه افزوده است. اکنون ناو‌های کشور‌های عضو ناتو حضور پررنگی در این حوزه آبی پیدا کرده و اقدامات تحریک‌آمیزی را صورت می‌دهند. «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه روز پنج شنبه در خصوص تکرار ورود غیرقانونی ناو‌های ناتو به آب‌های این کشور هشدار داد. وی گفت: «مصونیت مرز‌های روسیه امری حتمی است و به هر طریقی، چه دیپلماتیک، چه سیاسی و چه نظامی از آن‌ها حفاظت می‌شود». این دیپلمات روس افزود، بریتانیا باید نام ناوشکن خود را از «دیفندر» به معنی مدافع به «مهاجم» تغییر دهد و «آن‌هایی که بخواهند قدرت ما را امتحان کنند، خطر بزرگی را به جان می‌خرند.»
«دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین و «ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز ورود ناوشکن «اچ‌ام‌اس دیفندر» به آب‌های کریمه را اقدامی از پیش طراحی شده و تحریک‌آمیز توصیف کردند. وزارت خارجه روسیه روز پنج شنبه با احضار سفیر بریتانیا، هشدار داد چنانچه نیروی دریایی این کشور، بار دیگر به اقدامات تحریک آمیز در آب‌های فراساحلی کریمه دست بزند، شناور‌های انگلیسی مستقر در دریای سیاه را بمباران خواهد کرد. در مقابل، مرکز مطبوعاتی وزارت دفاع بریتانیا در بیانیه‌ای، شلیک هشدار یک هواپیمای روسی به یک فروند ناو جنگی خود را پس از نقض آب‌های سرزمینی روسیه در دریای سیاه تکذیب کرد. در این بیانیه با اشاره به اینکه هیچ هشداری داده نشده، ادعا شده است: ناو نیروی دریایی سلطنتی مطابق با قوانین بین‌المللی در حال عبور ایمن از آب‌های سرزمینی اوکراین بوده است.
رسانه‌های روسیه روز چهار شنبه از شلیک هشدار یک فروند رزمناو و یک فروند هواپیمای جنگنده روسیه به سوی ناو بریتانیایی دیفندر در دریای سیاه خبر دادند که به گفته مسکو، وارد آب‌های سرزمینی روسیه شده بود. پیش از ظهر روز چهار شنبه یک فروند ناوچه گشت ساحلی روسیه به سوی ناوشکن انگلیسی «دیفندر» به دلیل نقض حریم دریایی روسیه در نزدیکی دماغه «فیولنت» در دریای سیاه، تیراندازی کرد. یک فروند شکاری سوخو «۲۴ ام» روسیه نیز به این ناوشکن انگلیسی به صورت هشدار آمیز تیراندازی و مسیر حرکت آن را بمباران کرد.
این برای نخستین بار در دوره پسا جنگ سرد است که برخوردی چنین نزدیک و خطرناک بین نیرو‌های دریایی روسیه و یکی از اعضای مهم ناتو یعنی بریتانیا آن‌هم در آب‌هایی که روسیه متعلق به خود می‌داند، رخ داده است. نکته جالب اینکه لندن مدعی است که اقدامی غیرقانونی و برخلاف حقوق بین‌الملل صورت نداده است. «بوریس جانسون» نخست‌وزیر بریتانیا روز پنج شنبه از اقدام ناوشکن این کشور که حریم دریایی روسیه را نقض کرده بود دفاع کرد. وی مدعی شد: «فکر می‌کنم استفاده از آب‌های بین‌المللی اقدامی کاملاً درست بود. نکته مهم این است که ما الحاق کریمه به روسیه را به رسمیت نمی‌شناسیم، این‌ها آب‌های اوکراین بوده و استفاده از آن برای عبور از نقطه «آ» به نقطه «ب» کاملاً درست است.»
در واقع نخست‌وزیر بریتانیا در اظهارات خود به دو مسئله اذعان کرده است. نخست اینکه اقدام ناو جنگی بریتانیایی اقدامی کاملاً عامدانه و تحریک آمیز و با آگاهی از ورود آن به آب‌های متعلق به روسیه در اطراف شبه‌جزیره کریمه و با هدف انکار و به چالش کشیدن ادعای حاکمیت مسکو بر این منطقه از جمله بر آب‌های اطراف آن صورت گرفته است. مسئله دوم اینکه این اقدام به معنای نفی ادعای مسکو درباره کریمه و سواستوپل از جانب لندن و در راستای موضع هماهنگ غرب درباره به رسمیت نشناختن این امر است که از زبان سران اروپایی و امریکا بار‌ها تکرار شده است. در واقع این اقدام لندن به نشانه تداوم حمایت غرب از ادعای اوکراین بر شبه‌جزیره کریمه و سواستوپل و لزوم بازگرداندن آن‌ها به حاکمیت کی‌یف صورت گرفته است. برخی تحلیلگران حتی ادعا کرده‌اند که اقدام ناوشکن بریتانیایی در واقع به منزله تمرینی در راستای عملیات نظامی احتمالی از جانب ناتو برای تصرف کریمه و الحاق دوباره آن به اوکراین بوده است. با این حال، تحرک ناو بریتانیایی در آب‌هایی که روسیه متعلق به خود می‌داند، اقدامی فوق‌العاده خطرناک و به منزله به چالش کشیدن عزم مسکو برای دفاع از سرزمین مورد ادعای خود است. واکنش دریایی و هوایی روسیه که با تیراندازی و پرتاب بمب‌های هشدار آمیز به ناو بریتانیایی بوده است، حاکی از آن است که روسیه در مقابله با اقدامات تحریک آمیز ناتو که در ماه‌های اخیر به‌شدت بر حضور خود در شرق اروپا از جمله دریای سیاه، دریای بالتیک و کشور‌های مجاور روسیه افزوده است، کاملاً جدی است. این مسئله در عین حال نشان می‌دهد که تا چه حد امکان درگیری نظامی بین نیرو‌های روسی و غربی در شرق اروپا افزایش یافته است. در مجموع این اقدام ناو بریتانیایی کاملاً حساب شده و عامدانه بوده و نشان‌دهنده رویکرد ناتو در راستای تشدید فشار‌ها علیه روسیه است