کشور تانزانیا در شرق قاره آفریقا یکی از مهم ترین مناطق جغرافیایی این قاره را دارد1. این کشور با اکثر کشورهای اسلامی رابطه نزدیکی دارد و به جهت جمعیت مسلمان نشینی که در این کشور سکنی دارند برای کشورهای اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار است وکشور ایران نیز بخاطر بعد فرهنگی که در جوهر انقلاب خویش دارد مایل است نفوذ خود را در این مناطق مسلمان نشین گسترش دهد. مناسبات تانزانیا با ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی تقویت گشته است. اشتراک مذهبی شیعیان خوجه با شیعیان ایران، در بهبود و توسعه مناسبات مؤثر بوده است. حمایت معنوی آنان از ایران اسلامی در سالهای اولیةه پس از انقلاب و بویژه در جنگ تحمیلی حاکی از روابط دوستانه دو کشور است.
اهمیت تانزانیا دارای ابعاد مختلفی است ؛
از بعد دسترسی های جغرافیایی پیوند ایران با این کشور و استفاده از مزیت دسترسی به آبراه‌های بین المللی که از این کشور عبور میکند در دور زدن تحریم ها و خنثی سازی آن بسیار حائز اهمیت است2.کشورهای تانزانیا،کنیا،سومالی،جیبوتی در یک امتداد میتوانند دسترسی ایران برای کمک‌های بشردوستانه به یمن را آسان تر نمایند و پروژه های مهم محور مقاومت با دور زدن محاصره دریایی که سال‌ها کشور یمن را به سختی کنترل میکنند، درهم میشکند. این پیوند جغرافیایی دسترسی به سایر کشورهای همسایه تانزانیا را برای ایران سهل و ممکن میسازد.
بعد نظامی تقویت حضور ایران در کشورهای دوست در قاره آفریقا، مانع به ثمر نشاندن کودتاهای سرویس های جاسوسی غربی علیه این کشورها خواهد شد و کارشناسان ایرانی میتوانند با دانش و تجربه ای که در سالیان اخیر در کشورهای غرب آسیا داشته‌اند، کار را برای کشورهای غربی دشوار سازند. در خبرها و حوادث قاره آفریقا هر لحظه امکان وقوع کودتا وجود دارد3. ساختار کشورهای این حوزه به خاطر سال ها استعمار کشورهای غربی به شدت وابستگی به مستشاران غربی دارد . این وابستگی باعث ایجاد چنددستگی در نظامات کشورهای آفریقایی شده است و محور شرق برای تاثیرگذاری و کمک به این کشورها کار سختی در پیش دارند.
اما مزیت دیگر حضور ایران در بعد نظامی در این کشورها امکان صادرات تجهیزات مدرن و پیشرفته در عین حال ارزان ایران به این کشور هاست که برای این کشورها ارزش افزوده مناسبی ایجاد خواهد کرد،مخصوصا بعد از تاریخ 26 مهر که تحریم های نظامی جمهوری اسلامی ایران رسماً برداشته میشود دیگر هیچ مانع و محدودیتی برای صادرات نظامی ایران وجود نخواهد داشت.
بعد اقتصادی حضور ایران در تانزانیا با مراودات کالا به کالا که در دستور کار دولت سیزدهم قرار دارد قابل بررسی است. امکان کشت فرازمینی برای ایران در کشور تانزانیا و حضور اقتصادی شرکت های دانش بنیان بخصوص در زمینه شیرین سازی آب، که کشور تانزانیا به شدت به آن نیاز دارد قابل توجه است. این سطح مراودات با کشورهایی از جنس تانزانیا غیرقابل تحریم است؛ زیرا از جنس دلار و یورو نمی باشد که به راحتی زیر ضرب وزرات خزانه داری آمریکا برود. این استراتژی دولت سیزدهم میتواند همزمان با تأمین نیازهای داخلی مردم، نیازهای کشور مقصد را نیز برطرف نماید4.
بعد فرهنگی حضور ایران در کشور تانزانیا به تقویت نفوذ شیعیان در این کشور و ازدیاد جمعیت آنان مربوط میشود که گسترش مفاهیم ناب شیعی در این کشور میتواند به سایر کشورهای همسایه نیز سرایت کند و در نهایت گفتمان مقاومت در منطقه رواج پیدا میکند که ثمره آن مقابله با گفتمان افراطی گرایی داعش در منطقه آفریقا است. این گفتمان افراطی به شدت در حال رشد در منطقه آفریقا است 5 که مایه نگرانی مردم این کشور ها شده است.
مجموعاً استراتژی کشور ایران، ایجاد کمربند شرقی قاره آفریقا به عنوان نقطه ورود نرم به کل قاره آفریقا می باشد. حضور ایران ذیل حضور گسترده‌تر محور شرقی در قاره آفریقا است که در تلاش برای تغییر ذائقه غربی به شرقی و تجویز رویکرد استقلال طلبانه و ضد غربی برای کشور های آفریقایی می‌باشد. این رویکرد در کشورهای مختلف این قاره در حال تست شدن است و کشورهای غربی و مخصوصاً فرانسه و آمریکا به شدت از این نقشه جدید و تهاجمی محور شرق در هراس هستند زیرا یک آفریقای مستقل و یکپارچه ذیل گفتمان محور شرق برای منافع این کشورها خطرناک است و در روز های نبرد جبهه شرق و غرب یکی از محورهای اصلی درگیری در این قاره است و از دست دادن آن مساوی فشار بیشتر به جبهه غرب از سایر نقاط جهان خواهد بود.
امیرعلی یگانه
1. https://www.pulse.ng/bi/politics/the-7-most-powerful-african-countries/fjz3kg8
3. https://www.aljazeera.com/features/2023/9/1/season-of-putsch-why-have-coups-become-popular-in-africa
4. https://bnn.network/world/iran/irans-to-hold-trade-exhibition-in-tanzania-bolstering-economic-ties/
5. https://www.criticalthreats.org/analysis/the-state-of-al-qaeda-and-isis-in-2023
نظر
ارسال نظر برای این مطلب