فضا با افزایش رقابت‌های ژئوپلیتیکی در حال تبدیل شدن به میدانی برای رقابت قدرت‌های رقیب است؛ آنها در تلاش‌اند تا اولین کسانی باشند که به ثروت بالقوه ماه دست پیدا کنند و در حوزه‌ای که به نظر آنها اهمیت آن روز به روز در حال افزایش است، برتری یابند. این رقابت فضایی جدید که با پیشرفت‌های فناوری ممکن شده و با تعداد فزاینده‌ای از ماموریت‌های ماه‌نشینی همراه است، آمریکا و شرکای آن را در برابر چین و روسیه قرار می‌دهد و انتظار می‌رود پیامدهای قابل توجهی داشته باشد[1].
بنابراین اهمیت فضا و فناوری های فضایی روز به روز در حال افزایش است . از زمانی که دهه‌ها پیش ریگان از برنامه فضایی آمریکا و جاه طلبی های آنها برای تسلط و تسخیر فضا به بهانه حمله‌ی فرا زمینی ها یاد می کرد و یا فرود اولین انسان در کره ماه که یک دستاورد بزرگ برای بشریت بود. پس از چندین دهه این گونه به نظر می رسد بازهم موضوع فضا و تسلط بر آن به یک گفتمان مهم در بین کشورهای جهان به ویژه قدرت های بزرگ تبدیل شده است و شاید این بار به جای جنگ ستارگان و نبرد با فرا زمینی ها باید منتظر نبرد زمینی‌ها در فضا باشیم. زیرا تسلط بر فضا به ویژه ماه یعنی داشتن امتیاز بیشتر و قدرت چانه زنی بالاتر در تعاملات آینده.
رقابت بزرگ
موضوع از آنجا شروع شد که ایالات متحده روسیه و چین را متهم به نظامی کردن فضا کرد و دولت آمریکا تاکید داشت که توان دفاعی این کشور در مقابل حمله ی فضایی روسیه کافی نیست و این یک نقطه آسیب پذیر برای این کشور است. در همین راستا آنها در تلاش هستند تا نقاط ضعف خود را پوشش دهند و آن ها را به نقطه قوت تبدیل کنند. برای همین است که وزارت دفاع آمریکا چندی پیش اقدام به ارسال یک محموله کاملا سری به فضا کرد که جزئیات چندانی از آن در دسترس نیست.
در کنار این موضوع هم زمان چین نیز به دنبال توسعه فناوری های فضایی خود است و با همان منطق آمریکا عملکرد خود را توجیه می کند. البته چین تاکید دارد که به دنبال نظامی کردن فضا نیست و اگر اقدامی انجام شده در راستای دکترین دفاعی این کشور است و فعالیت های آنها کاملا صلح طلبانه است. هرچند نگاه ابر قدرتها به یکدیگر چندان مساعد نیست و در چند وقت اخیر این موضوع به ویژه در زمینه های فناوری های فضایی بسیار عمیق تر شده است.
روسیه اما ضمن رد ادعاهای ایالات متحده تاکید داشته است که باید از تنش و بد بینی جلوگیری کرد زیرا هزینه های آن برای همه خواهد بود. در کنار این نگاه روسیه همکاری های فضایی خود را با چین گسترش داده است و طبق برخی گفته ها این دو کشور به دنبال احداث پایگاه اتمی در کره ماه برای حفاظت از زمین هستند[2].
این موضوع به خوبی از اهمیت نگاه این کشورها به فضا پرده برمی دارد و به نظر می رسد یک نبرد راهبردی برای تسخیر بیشتر و زودتر فضا در حال شکل گیری است. این مسئله که پس از جنگ سرد دیگر سابقه نداشته است می تواند زمینه ساز یک جنگ سرد نوین و همه جانبه جدید باشد.
با وجود فلزات و مواد معدنی به ارزش تریلیون‌ها دلار روی ماه، تصاحب املاک ماهواره نخست، دارای اهمیت بالایی است؛ به همین دلیل است که تعداد زیادی از کشورها و شرکت‌های خصوصی قصد دارند در دهه آینده ماموریت‌های ماه‌نشینی را آغاز کنند.
ملت‌هایی که در مهار این منابع موفق شوند، نه تنها در موقعیتی بی‌نظیر برای تسلط بر بازارهای آینده قرار خواهند گرفت، بلکه نقش مهمی در سازوکارهای حکمرانی ماه ایفا خواهند کرد.
نامراتا گوسوامی، کارشناس سیاست‌های فضایی و استاد دانشگاه ایالتی آریزونا می‌گوید: «فناوری کلید این رقابت فضایی خواهد بود. تاریخ به ما آموخته است که کشورهایی که به منابع کلیدی دسترسی داشته‌اند، همان‌هایی بوده‌اند که قواعد را در نظم بین‌المللی که در آن قرار داریم، تدوین کرده‌اند».[3]
وعده فعالیت‌های اقتصادی ماهواره برای بسیاری از کشورها جذاب است و آنها در حال همسو کردن خود با ایالات متحده یا چین هستند، زیرا هر ابرقدرتی به دنبال شرکای همفکری برای حمایت از چشم‌انداز خود برای کاوش فضایی و استخراج منابع است. در واقع این یک جنگ سرد فرا زمینی است که می تواند در صورت عدم کنترل تبدیل به یک جنگ در فضا شود، موضوعی که شاید دیگر تخیل و رویا نباشد . اگر قدرت های بزرگ به راه حل برای آن نرسند بی شک تبدیل به یک بحران جهانی می شود.
1307
نظر
ارسال نظر برای این مطلب