دلایل موفقیت طالبان در افغانستان

رئیس خبرگزاری صدای افغان با بیان دلایل حکمفرما شدن طالبان بر افغانستان به تشریح سیاست آتی آمریکا در برابر کشورش پرداخت.
اقدام طالبان در روز چهارشنبه در خصوص معرفی ملأ هبت الله آخوندزاده به عنوان رئیس دولت جدید افغانستان تا حد زیادی وضعیت دولت آتی این کشور را مشخص کرد.
طالبان روز چهارشنبه اعلام کرد: مشورت‌ها برای دولت جدید تقریباً به اتمام رسیده و همچنین مذاکرات لازم برای کابینه انجام شده است. دولت اسلامی که ما به زودی اعلام می‌کنیم، نمونه‌ای برای ملت خواهد بود.
از سوی دیگر، «عباس استانکزی» عضو ارشد هیأت طالبان در قطر پیشتر به بی‌بی‌سی گفته بود که دولت جدید افغانستان ظرف دو روز آینده، معرفی خواهد شد.
او در ادامه اظهارات خود افزود: این دولتی فراگیر خواهد بود و زنان در آن به ایفای نقش خواهند پرداخت البته نه در سطح وزیران حال آنکه عدم همکاری آنها با دولت تحت حمایت آمریکا هم یکی از شروط است.
«انس حقانی» از رهبران ارشد طالبان هم در گفتگو با الجزیره با بیان اینکه طی روزهای آینده دولت جدید افغانستان تشکیل خواهد شد، گفت: در حال رایزنی برای تشکیل دولت فراگیر هستیم.
تشکیل دولت فراگیر در افغانستان اصلی ترین خواسته گروه‌های مختلف این کشور است که در صورت تحقق آن می‌توان به آینده این کشور امیدوار بود. اما با وجود این امیدواری هنوز سوالات زیادی وجود دارد که هر یک از آنها گوشه‌های تاریک وضعیت افغانستان و آینده آن را به تصویر می‌کشد.
در همین راستا، برای رسیدن به پاسخ برخی از این پرسش‌ها با «سید عیسی حسینی مزاری» رئیس خبرگزاری صدای افغان و مدیر مسئول روزنامه انصاف به گفتگو نشستیم. متن این گفتگو به شرح زیر است:
چرا طالبان به راحتی و بدون مقاومت خاصی (دولتی و مردمی) ولایات بسیاری را تصرف کرد؟
عدم مقاومت در برابر طالبان چند علت می‌تواند داشته باشد:
۱- علت اول، تعمد دولت بر عقب نشینی و واگذاری افغانستان به طالبان بود و این حرکت اشرف غنی هماهنگ با آمریکایی‌ها بود و مسلماً این روند نیز در ادامه تفاهمنامه دوحه بین طالبان و آمریکا به نظر می‌رسد. اکثر محافل سیاسی نیز براین نظریه متفق القول هستند.
۲- فساد گسترده در سطح دولت اشرف غنی تمام زیر ساخت‌های آن را ضعیف و متزلزل ساخته بود؛ از این رو در مقابل طالبان پرانگیزه و منسجم، انگیزه‌ای برای دولت باقی نمانده بود.
۳- این سوال در نیروهای دفاعی افغانستان ایجاد شده بود که دفاع از چه کسی و برای چه!؟ نیروهای نظامی و امنیتی می‌دیدند از صدر تا ذیل حکومت غرق در فساد آن هم در عرصه‌های مختلف است و ارزش فداکاری ندارد تا سربازی برای دفاع از یک چنین ساختاری جان شیرین خود را به خطر بیندازد لذا انگیزه‌ای برای نیروهای دفاعی به هیچ وجه نبود و به همین راحتی در برابر طالبان جاخالی کردند.
۴- علت دیگر، خستگی مفرط مردم از به اصطلاح جمهوریت تقلبی بود. در طول ۲۰ سال ضربات مهلکی از ناحیه حکومت دست نشانده آمریکا بر پیکره مردم وارد شد چه از نگاه نظامی و امنیتی، چه از نگاه اقتصادی و اجتماعی و چه از زاویه فرهنگی و رسانه‌ای و نه تنها هیچگونه رشدی در این عرصه‌ها شامل حال مردم نشد بلکه خسران و زیان جبران ناپذیری بر مردم تحمیل گردید.
این بود که شهرستان‌ها و شهرها و مراکز ولایات یکی پس از دیگری توسط طالبان تصرف شد و اینک شما می‌بینید که تقریباً طالبان بر کل افغانستان سیطره دارد.
افغانستان در دوره جدید به کدام سمت می‌رود؟ آینده حکومت افغانستان به چه شکلی است و سناریوهای احتمالی حکومت و آینده سیاسی افغانستان را چطور پیش بینی می‌کنید؟
طالبان بارها گفته است که حکومت با قاعده وسیع تشکیل می‌دهد آن هم با حضور نمایندگان تمام اقوام و پیروان مذاهب و توقع مردم افغانستان هم همین است و کشورهای منطقه و دنیا هم منتظرند تا یک چنین ساختاری ایجاد شود و در این روزها در کابل رایزنی و گفتگوها در جریان است تا برای ایجاد ساختار حاکمیت و نیز تعیین نام آن به توافق دست پیدا کنند اما هنوز هیچ چیزی مشخص نیست و منتظریم تا ببینیم از جریان مذاکرات و صحبت‌ها و نیز تصمیم دست برتر قدرت فعلی افغانستان یعنی طالبان چه نتیجه‌ای بیرون می‌آید.
سیاست و برنامه آمریکا برای دوره جدید افغانستان چیست؟ (مدل حکومت مطلوب آنها چیست؟) آیا حضور نظامی آمریکا در افغانستان پایان یافته است؟
آمریکایی‌ها فعلاً علی الظاهر افغانستان را با به جا گذاشتن خسارات جبران ناپذیر برای مردم و کشور ترک کرده اند و حتی سفارت خود را تعطیل کردند و به گفته سخنگوی دولت ایالات متحده، قرار نیست هیچ نمایندگی در افغانستان داشته باشند اما از ذهن به دور است که آمریکایی‌ها دست از سر افغانستان بردارند و قطعاً واشنگتن از نظر سیاسی و امنیتی مسائل افغانستان را پیگیری خواهد کرد اما حالا وظیفه زمامداران افغانستان است که چه نوع رویکردی را انتخاب کنند تا به نفع افغانستان و منطقه باشد.
بهترین راهکار، قطع رابطه مطلق با آمریکایی‌ها و تقابل با سیاست‌های مستکبرانه آنها در افغانستان و منطقه است اما اگر در آینده حتی رابطه نابرابر با آمریکایی‌ها وجود داشته باشد؛ باز شیطان بزرگ بیکار نخواهد نشست و افغانستان را چون گذشته فدای رسیدن به مطامع منطقه‌ای خود خواهد کرد.