نوید دانشور

طی سال‌های اخیر چین همواره، تایوان را قلمرو و بخشی از خود دانسته و در طول چند سال گذشته رزمایش‌های نظامی متعددی را در مناطق اطراف این جزیره انجام داده و دائماً در حال رصد و پایش وضعیت این جزیره، واقع در آب‌های شرقی چین بوده است. ازاین‌رو مسئله چین و تایوان همواره به‌عنوان یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات روابط بین‌الملل شناخته‌شده است.

در ابتدا لازم به ذکر است که انتخابات اخیر در تایوان، حزبی را برای سومین دوره به قدرت رساند که از حامیان ایده تایوان مستقل است و باید این نکته را نیز در نظر داشت که این جریان تنها 40 درصد آرا را از آن خودکرده و 60 درصد دیگر رأی‌ها در اختیار دو نامزد دیگر قرارگرفته که این دو نامزد چندان به دنبال استقلال تایوان نیستند ولی همین جریان حداقلی با پیش کشیدن ایده نافرجام استقلال‌خواهی همچنان به تنش‌آفرینی در سیاست داخلی و خارجی چین دامن می‌زنند و بدین‌شکل معضل تایوان در کانون اختلافات چین و ایالات‌متحده قرار گرفته است. خاطرنشان می‌گردد چین هرگز قبول نخواهد کرد که تایوان می‌تواند یک کشور مستقل باشد و این رویکرد، فقط دیدگاه شی‌جین پینگ نبوده و چنین موضع‌گیری در قانون اساسی جمهوری خلق چین هم آمده است. در ادامه همین چالش‌ها منابع خبری از برگزاری رزمایش‌های متعدد چین در محدوده آب‌های شرقی خود در اطراف تایوان خبر داده و به نقل از برخی منابع مطلع اعلام داشتند با احتمال بالا در اوایل ماه ژوئن حمله چین به تایوان انجام خواهد پذیرفت.[1]

در همین خصوص خبرگزاری "آسوشیتدپرس" به نقل از فرماندهی جبهه شرقی در ارتش آزادی‌بخش خلق چین از آغاز رزمایش‌های ۲ روزه زمینی، آبی و هوایی این ارتش با عنوان «شمشیر مشترک -۲۰۲۴» در صبح روز پنجشنبه خبر داده که به گفته سخنگوی ارتش چین «مجازاتی نیرومند برای اقدامات جدایی‌طلبانه نیروهای جدایی‌طلب تایوان است.»[2] این رزمایش که در آن محاصره تایوان را تمرین می‌کنند، تنها ۳ روز پس از سوگند لای چینگ‌ته به عنوان رئیس جمهوری (ریاست اجرایی) جدید تایوان که حکومت چین او را «جدایی طلب» می‌خواند، صورت پذیرفت.[3]

در همین خصوص ارتش آزادی‌بخش خلق چین طی بیانیه‌ای عنوان کرد: «این رزمایش تنبیه بزرگی برای جدایی‌طلبانی است که به دنبال استقلال هستند و همچنین هشدار جدی به نیروهای خارجی ازجمله آمریکا است که دخالت و اقدامات تحریک‌آمیز انجام می‌دهند». در ادامه سخنگوی وزارت دفاع چین تأکید کرد: وقتی رهبران جدید منطقه تایوان روی کارآمدند، با ترویج آشکار رویکرد دو دولتی و در تلاش برای «به دست آوردن استقلال» با کمک نیروهای خارجی، رسماً «اصل چین واحد» را به چالش جدی کشیدند و دراین‌بین، هم‌وطنان تایوانی را در آستانه شرایط خطرناک جنگی قرار می‌دهند.[4]

ازآنجاکه پکن جزیره تایوان را همواره بخشی از خود می‌داند با هرگونه اقدام جدایی‌طلبان مخالف بوده و در پاسخ به اقدامات تحریک‌آمیزی که اخیراً در تایوان و پس از مراسم تحلیف رئیس‌جمهوری آنجا اتفاق افتاد،این رزمایش‌ها برگزار گردیده است.

در اینجا لازم به یادآوری است که شروع چالش تایوان پس از پایان جنگ داخلی در چین و با اعلام حکومت کمونیستی در پکن از سوی مائو تسه‌تونگ و فرار ملی‌گرایان چین و تشکیل حکومت جدید در تایپه آغاز و با اتحاد با ایالات‌متحده در جریان جنگ کره تبدیل به چالشی دائمی گردید. درست همینجاست که به‌وضوح دیده می‌شود پای ایالات‌متحده آمریکا در این بحران در میان بوده و از این روی، تایوان دائماً زیر سایه‌ی کمک‌های نظامی آمریکا در مقابل چین اقداماتی نموده و همواره چین با برگزاری رزمایش‌های گوناگون آمادگی خود را جهت هرگونه اقدام نظامی و یا حملات پیش‌دستانه احتمالی نشان داده است.

گروهی از تحلیلگران و کارشناسان سیاسی با اشاره به این مقوله که تایوان خط قرمز چین است، می‌گویند تا زمانی که ایالات‌متحده از این خط قرمز ترسیمی عبور نکند، رویارویی میان دو بازیگر دور از ذهن است و دو قدرت می‌توانند به‌جای تنش، همکاری در حوزه‌های مختلف را تجربه کنند. اما در سمت مقابل شاید بتوان پیش‌بینی نمود پس از شکست‌های متعدد نیروهای غربی به رهبری ناتو در جبهه‌های اوکراین در مقابل روسیه و شکست فاجعه‌بار نظامی-اطلاعاتی در مقابل فلسطین اگر فشارهای چین از حالت بالفعل به حرکت عملی تبدیل گردد مسلماً سومین شکست بزرگ آمریکا و هم‌پیمانانش رقم خواهد خورد.

در خاتمه باید توجه داشت که دریای چین جنوبی که تایوان به‌عنوان بخشی از سرزمین چین در آن واقع‌شده است از موقعیت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک مهمی برای چین و اقتصاد جهانی برخوردار است و پکن به‌هیچ‌وجه حاضر به چشم‌پوشی از امتیاز منحصربه‌فرد تسلط کامل بر قلمرو تایوان نخواهد شد و مسلماً خود را برای هر سناریو و پاسخی حاضر خواهد کرد که یکی از سناریوهای احتمالی حمله به این منطقه و تسلط کامل بر آن باهدف حفظ و حراست از «اصل چین واحد» خواهد بود.



[1] https://kayhan.ir/001D7w

[2] mshrgh.ir/1605622

[3] mehrnews.com/x34ZQH

[4] https://spnfa.ir/20240524/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%DA%86%DB%8C%D9%86-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D8%AA%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF-20639739.html