در طول تاریخ دولت‌های مختلفی در مناطقی که از نظر جمعیتی و قومی و مذهبی متنوع هستند، حکومت کرده‌اند و به طور یقین در این شرایط شیوه‌های حکمرانی از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. به‌طور کلی باید سیاست‌های حکومتی متناسب با تنوع قومیتی باشد و همه در این زمینه از حقوق و وظایف و آزادی‌های یکسانی برخوردار باشند تا بتوانند با وجود همه ی تفاوت‌های خود در کنار هم زندگی کرنند. این امر باید به گونه‌ای باشد که هم حقوق اقوام و هم حقوق تمام اقشار جامعه با توجه به تنوع و تفاوت هایشان را تضمین کند. همزیستی بین اقوام و مذاهب مختلف یکی از مهم‌ترین دلایل ادامه حیات در کشورهای متنوع از نظر جمعیتی به شمار می‌آید.
اگر بخواهیم درباره تنوع جمعیتی بزرگ صحبت کنیم، سوریه یکی از مهم‌ترین کشورها است که تاریخی بسیار کهن و غنی از تنوع دارد که از طریق تمدن‌های مختلفی که از خاک آن عبور کرده‌اند، شکل گرفته است. بنابراین این کشور آمیخته‌ای از تمدن‌ها و تاریخ عمیق با میراث فرهنگی و کیفی منحصر به فرد است که آثار باستانی آن همچنان گواهی بر این فرهنگ‌های متنوع است. حال هدف ما این است که وضعیت سوریه را از لحاظ تاریخی و سیاسی بررسی و تحلیل کنیم و تأثیر رویکرد فرقه‌ای را بر این تنوع از گذشته تا کنون در ظل حکومت جدیدی که به رهبری الجولانی، رهبر سابق جبهه النصره و سرپرست هیئت تحریر شام که با رویکردهای دینی افراطی حکومت می‌کند، مورد بررسی قرار دهیم.
سوریه و تنوع مذاهب و قومیت‌ها
سوریه یکی از کشورهایی است که در تنوع قومی و مذهبی غنی است، به طوری که شامل گروه‌های متنوعی از قومیت‌ها و ادیان می‌باشد. می‌توانیم این تنوع را به شکل ذیل تقسیم کنیم:
قومیت‌ها
۱- عرب‌ها: عرب‌ها اکثریت جمعیت سوریه را تشکیل می‌دهند و در سرتاسر این کشور زندگی می‌کنند.
۲- کردها: کردها عمدتاً در شمال و شمال‌شرقی کشور سکونت دارند و دارای فرهنگ و زبان خاص خود هستند.
۳- ترکمان‌ها: ترکمان‌ها در مناطق محدودی در شمال و غرب کشور سوریه زندگی می‌کنند.
۴- سریان و آشوریان: دارای تاریخ طولانی در این منطقه هستند و در شمال‌شرقی سوریه سکونت دارند.
۵- اجزای دیگر: مانند چرکس‌ها و یهودیان که در جنوب، دمشق و حومه آن و در ریف حمص تقسیم شده‌اند.
مذاهب و طوائف
۱- اسلام اهل سنت: اهل تسنن اکثریت مسلمانان سوریه را تشکیل می‌دهند و در بیشتر استان‌های سوریه پراکنده‌اند.
۲- اسلام شیعه: مسلمانان شیعه در مناطق مختلفی از ریف حلب، حمص، دمشق و جنوب پراکنده‌اند و همچنین علویان که بخشی از مذهب شیعه محسوب می‌شوند، علاوه بر طائفه اسماعیلیه، در بیشتر سواحل سوریه، حمص و دمشق حضور دارند.
۳- اسلام موحدون (درز): در دمشق، السویدا و مناطق متفرقه دیگر زندگی می‌کنند.
۴- مسیحیت: شامل مذاهب مختلفی از جمله ارتدوکس، کاتولیک و پروتستان است و تاریخ طولانی در این کشور داشته و در اکثر استان‌ها تقسیم شده‌اند.
با وجود تمام این تنوع فرهنگی، قومی و دینی در سوریه این کشور در طول تاریخ به زندگی مشترک میان اکثر اعضای جامعه خود مشهور بوده است. و جالب است که در یک محله یا روستا جامعه‌ای کوچک شامل تمام طوايف وملت ها رامی بینید. این خصوصیت مردم سوریه است که عاشق زندگی هستند و فرقه‌گرایی را نمی‌پذیرند و هویت فرهنگی و ملی را تقویت می‌کنند، زیرا این تنوع منبعی غنی از فرهنگ و اجتماعی است که هر گروه سهمی در شکل‌گیری هویت سوری دارد.
رویکرد فرقه ای و پیشینه گروه های تروریستی مرتبط با الجولانی
فرقه گرایی یکی از برجسته ترین پدیده هایی است که مدت هاست بر ثبات کشورها و مردمی که درگیری های فرقه ای در آنها شعله ور شده سایه تاریکی انداخته است. مایه تاسف است که پس از روی کار آمدن دولت تروریستی الجولانی، به طرق مختلف شروع به از بین بردن جامعه سوریه کرد و شکاف عمیقی بین اجزای آن ایجاد کرد و مفهوم «تفرقه بینداز و حکومت کن» را تقویت کرد، دکترینی که دولت‌های عثمانی در دوران اشغال کشور در گذشته آنها را دنبال می‌کردند. هدف این است که سوریه را ضعیف و فرسوده از درگیری های فرقه ای و مذهبی نگه دارد. فرقه گرایی الجولانی، که از طریق گروه تحریر الشام که او رهبری می کند، مشهود است، یکی از بارزترین نمونه های بهره برداری از درگیری های فرقه ای در سوریه است که الجولانی یک ایدئولوژی افراطی مبتنی بر انحصار قدرت و بهره برداری از دین را برای بسیج حمایت از گروه خود و ایجاد فرقه گرایی در سوریه ترویج می کند.
این سیاست مبتنی بر شعله‌ور شدن درگیری‌های فرقه‌ای و قومی است تا هیچ طرفی نتواند درگیری سیاسی یا حتی مدنی علیه اقتدار بالفعل تحمیل شده به سوریه وارد کند. گروه هایی که امروز قدرت را به دست گرفته اند و رهبران آنها از اعضای سازمان تروریستی القاعده در عراق بودند، از جمله خود ابومحمد الجولانی، جبهه النصره را تشکیل دادند که با گذشت زمان توانست مناطق وسیعی را در شمال غرب سوریه به ویژه در ادلب تحت کنترل خود درآورد که منجر به تغییر نام این گروه به «گروه تحریر الشام» شد.
نفوذ و ارتباط این گروه ها با حکومت الجولانی
گروه الجولانی به دنبال تحمیل کنترل خود از طریق نیروهای افراط گرایی مذهبی است و تلاش می کند تا خود را به عنوان یک مرجع جدید معرفی کند که از آرمان ها، مشارکت و عدالت صحبت می کند. این امر دولت جدید سوریه را در دستیابی به امنیت و ثبات شکست خواهد داد.
تنش ها در سوریه با حمایت عناصر تروریستی از کشورهای دیگر از الجولانی و گروهش در حال افزایش است. با حضور جنگجویان خارجی در سوریه آنها به دنبال ایجاد ائتلاف های برجسته با او هستند که قدرت او را تقویت می کند، او آنها را به مناصب عالی ارتش منصوب کرد و تابعیت سوریه را به آنها اعطا کرد. و ایدئولوژی وهابی و افراطی که آنها از آن حمایت می کنند، تأثیر بسزایی بر وحدت و انسجام بافت سوریه دارد؛ زیرا آنها هرکسی را که با ایدئولوژی و دکترین آنها مخالف است کافر اعلام می کنند، این همان چیزی است که در جریان عملیات تلافی‌جویانه‌ای که چند روز پیش در سواحل سوریه علیه فرقه علوی رخ داد و جان هزاران نفر از مردم بی‌گناه از همه فرقه‌ها را در استان‌های لاذقیه و طرطوس و حومه‌های اطراف آنها گرفت و تحت پوشش دولت و امنیت عمومی یا وزارت دفاع ادعایی صورت گرفت که موفق نشده و نخواهد توانست جناح های افراطی را تحت کنترل درآورد.
نتیجه گیری
به نظر می رسد فرقه گرایی مانعی بزرگ در راه موفقیت دولت الجولانی است و همچنان به تضعیف تلاش های دولت جدید سوریه ادامه می دهد. به نظر می رسد ایدئولوژی و اقدامات افراطی وانحصاری که منعکس کننده مفهوم باند و نه حاکمیت قانون و دولت است، بر موفقیت و تداوم آن تأثیر بسزایی خواهد داشت، علیرغم اینکه حامیان این حکومت اکثریت سنی هستند که تا کنون سعی در توجيه آنچه در حال رخ دادن است، دارند، اما اگر این رویکرد فرقه ای و انحصاری تداوم یابد هرج و مرج و تفرقه اقتصادی واجتماعى داخلی کشور را بیشتر خواهد کرد. این همان چیزی است که دولت جدید را شکست خواهد داد.
620
نظر
ارسال نظر برای این مطلب