هراندازه مدت‌زمان جنگ اوکراین طولانی‌تر می‌شود، شاهد تشدید تنش‌ها میان اعضای اتحادیه اروپا و روسیه بر سر موضوعات گوناگون هستیم.به عبارت بهتر، فرسایشی شدن جنگ اوکراین انرژی و توان زیادی را از اتحادیه اروپا گرفته و اصرار آمریکا و انگلیس بر ادامه نبرد بیش از هر بازیگری، برای اوکراین و اروپائیان هزینه‌ساز بوده است! اتفاقی که اخیرا در آسمان صربستان رخ داد، نشان‌دهنده همین حقیقت است.
هراندازه مدت‌زمان جنگ اوکراین طولانی‌تر می‌شود، شاهد تشدید تنش‌ها میان اعضای اتحادیه اروپا و روسیه بر سر موضوعات گوناگون هستیم.به عبارت بهتر، فرسایشی شدن جنگ اوکراین انرژی و توان زیادی را از اتحادیه اروپا گرفته و اصرار آمریکا و انگلیس بر ادامه نبرد بیش از هر بازیگری، برای اوکراین و اروپائیان هزینه‌ساز بوده است! اتفاقی که اخیرا در آسمان صربستان رخ داد، نشان‌دهنده همین حقیقت است.
در صربستان چه گذشت؟
صربستان علیرغم تمایل به عضویت در اتحادیه اروپا روابطی بسیار نزدیک با روسیه را دنبال می‌کند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه قصد داشت، راهی صربستان شود، اما برخی کشورهای اروپایی اجازه استفاده از حریم هوایی خود را ندادند.به نظر می‌رسد که سایه دوراهی بر سر صربستان در این روزها سنگین‌تر می‌شود؛ کشوری که هم مایل است به عضویت اتحادیه اروپا درآید و هم در تلاش برای حفظ مناسبات نزدیک با روسیه است.درحالی‌که اتحادیه اروپا پیوسته سرگرم صدور بسته‌های تحریمی علیه روسیه است، صربستان می‌کوشد مناسبات دیرینه خود با مسکو را تقویت کند. روسیه نیز به‌نوبه خود سعی دارد نزدیکی خود با صربستان را بیشتر کند.
به گزارش دویچه وله، در طول روز دوشنبه ۶ ژوئن (۱۶ خرداد) قرار بود سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه برای دیداری دوروزه از صربستان راهی این کشور شود.او اما درنهایت ناچار شد این سفر را لغو کند، چراکه هواپیمای او می‌بایست از آسمان چندین همسایه صربستان می‌گذشت که به روسیه اجازه استفاده از حریم هوایی خود را ندادند.یکی از موضوعات محوری این سفر قرار بود، ارسال انرژی از روسیه به صربستان باشد. درخور توجه آنکه صربستان تنها یک روز پیش از اعلام تحریم‌های نفتی اخیر اتحادیه اروپا علیه روسیه از تمدید قرارداد دریافت گاز از روسیه خبر داد. این اقدام انتقاد تند اتحادیه اروپا را به دنبال داشت.آلکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان علیرغم این انتقادها شادمانه از «بهترین معامله ممکن در اروپا» سخن گفت. با این معامله صربستان از روسیه گاز به بهایی ارزان دریافت خواهد کرد، آن‌هم در دورانی که در اتحادیه اروپا نگرانی از خطر قطع گاز روزبه‌روز افزایش می‌یابد.
صربستان تمایلی به قطع رابطه با مسکو ندارد
صربستان اگرچه حمله روسیه به اوکراین را محکوم کرده، اما درعین‌حال تمایلی به قطع روابط با مسکو ندارد و با پیوستن به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه مخالفت کرده است. این سیاست، ناخرسندی مقامات اتحادیه اروپا را برانگیخته است.پتر استانو، سخنگوی اتحادیه اروپا دراین‌ارتباط تصریح کرد: این اتحادیه از صربستان انتظار دارد که «از تقویت مناسبات خود با روسیه خودداری کند.از نامزدهای عضویت در اتحادیه اروپا، ازجمله صربستان انتظار می‌رود که سیاست‌های خود در قبال کشورهای ثالث را به‌تدریج با سیاست‌ها، مواضع و همچنین اقدامات این اتحادیه هم‌ساز کنند.»
عضویت در اتحادیه اروپا از اهدافی است که دولت صربستان همچنان آن را رسما دنبال می‌کند. در بلگراد اما درعین‌حال آواهای دیگر هم به گوش می‌رسد. رسانه‌های نزدیک به دولت پیام‌های کاخ کرملین را پخش کرده و صدای کسانی که خواهان پس‌گرفتن درخواست عضویت صربستان در اتحادیه اروپا هستند نیز پیوسته بلندتر می‌شود.سرجان چویجیچ از اندیشکده «بی‌پاگ» دراین‌ارتباط می‌گوید: «انگار دولت یک دهه گذشته سرگرم آن بوده که افکار عمومی و جامعه [صربستان] را برای هم‌پیمان شدن با مسکو آماده سازد و نه عضویت در اتحادیه اروپا.»
در یک نظرسنجی که به‌تازگی دراین‌ارتباط انجام‌شده، ۴۰ درصد از پرسش‌شوندگان صرب گفته‌اند خوشبخت‌تر می‌بودند اگر کشورشان از عضویت در اتحادیه اروپا چشم می‌پوشید و به‌جای آن با روسیه هم‌پیمان می‌شد.طبق ارزیابی گوران واسیچ از دانشگاه «نووی ساد» در چارچوب توافقنامه گاز میان صربستان و روسیه «ماده‌ای برادرانه» وجود دارد که به‌طور کتبی در قرارداد نیامده، بلکه توافق‌های حاشیه‌ای و سازش‌‌کاری‌های سیاسی را در برمی‌گیرد.
بلگراد این اتهامات را رد می‌کند که به خاطر نپیوستن به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه، توانسته است به چنین توافقنامه گازی دست یابد.آنا برنابیچ، رئیس دولت صربستان دراین‌ارتباط گفته است: «آن‌هایی که ما را متهم می‌کنند، به خاطر معامله گاز از تحریم روسیه خودداری کرده‌ایم، باید خجالت بکشند. اینکه ما روسیه را تحریم نمی‌کنیم، مسئله‌ای اصولی است.»
هشدار لاوروف به اروپا
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه به‌تازگی به رسانه‌های صربستان گفته بود:«مسکو اطمینان دارد که صربستان در این موقعیت دشوار همچنان تصمیمی بخردانه خواهد گرفت.»
البته مخالفت کشورهای همسایه صربستان (بلغارستان، مونته‌نگرو و مقدونیه شمالی) با عبور هواپیمای لاروف از آسمانشان سبب شد که وزیر خارجه روسیه نتواند شخصا این پیام را به بلگراد منتقل کند.درخور توجه آنکه اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نیز در ارتباط با رویکرد صربستان از لفظ انتخابی بخردانه استفاده کرده، اگرچه منظور او مطمئنا چیز دیگری است تا گفته لاوروف.شولتس قرار است پایان هفته جاری راهی صربستان شود. آلکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان چندی پیش در گفت‌وگو با نشریه آلمانی هاندلزبلات تأکید کرده بود که صربستان «نه عروسک خیمه‌شب‌بازی روسیه است و نه زیردریایی این کشور اما ارتباطات خوبی با مسکو داشته و خواهد داشت.»
او تصریح کرده بود، صربستان در پی مصالح ملی خود در ارتباط با کوزوو و دیگر مسائلی است که روسیه در آن‌ها از بلگراد پشتیبانی می‌کند. ووچیچ با توجه به ارتباطات تاریخی از روسیه به‌عنوان برادر بزرگ یاد می‌کند.درهرحال باید اذعان داشت که دولت صربستان در چارچوب مسائل مربوط به سوخت و انرژی چندان امکان مانوردهی ندارد. قرارداد گاز با روسیه رو به پایان بود و صربستان بدیل مناسبی برای آن نداشت. صربستان تقریبا به‌طور کامل به گاز دریافتی از روسیه وابسته است.
خطای راهبردی اروپا
صورت‌مسئله این است که روسيه مدت‌هاست درصدد احيای قطبيت ازدست‌رفته خود در نظام بین‌الملل است. مقامات روسی به‌وضوح دریافته‌اند که اگر استراتژی گسترش ناتو به شرق را در همین نقطه متوقف نسازند، قطعا در آینده با محاصره راهبردی همه‌جانبه خود مواجه خواهند شد. مطابق طرح کلان غرب، غیر از اوکراین کشورهای گرجستان، مولداوی و آذربایجان نیز در نوبت پیوستن به پیمان آتلانتیک شمالی قرار دارند.در چنین شرایطی، روسیه قطعا از همه ظرفیت‌های خود جهت توقف بازی در همین نقطه استفاده خواهد کرد.
https://iuvmpress.news/fa/?p=55299
نظر
ارسال نظر برای این مطلب