ترکمنستان کشوری واقع در آسیای مرکزی است . این کشور از شمال با قزاقستان و ازبکستان و از جنوب با افغانستان و ایران همسایه است و از غرب از طریق دریای خزر با کشورهای جمهوری آذربایجان و روسیه ، مرز آبی دارد . [1]
ترکمنستان سابقاً با عنوان جمهوری شوروی سوسیالیستی ترکمنستان ، بخشی از اتحاد جماهیر شوروی را تشکیل می‌داد که پس از فروپاشی اتحاد شوروی ، در ۱۳۷۰ش / ۱۹۹۱ به استقلال رسید و صفرمراد نیازف به عنوان اولین رییس جمهور این کشور انتخاب شد . هر چند حکومت در قانون اساسی این کشور جمهوری است و مردم برای تعیین رئیس جمهور در انتخابات شرکت می‌کنند ولی در اصل یک جمهوری عملاً تک حزبی است و تمامی قوانین تحت دستور مستقیم رئیس جمهور است تا جایی که براساس نمودار دموکراسی در کشورهای دنیا ترکمنستان ششمین کشور دیکتاتوری در جهان است و عنوان بدترین کشور در حوزه دموکراسی بین کشورهای استقلال یافته از شوروی سابق نیز به این کشور تعلق می گیرد . [2]
دولت ترکمنستان همچنین اخیرا قانونی را وضع کرده است که به رئیس جمهور سابق « قربانقلی بردی محمد اف » و اعضای خانواده اش حق مصونیت سیاسی و برخی مزایای دیگر را می دهد . در ماده 5 قانون جدید آمده است : رهبر ملی ترکمنستان عضو دائمی نهاد خلق مصلحتی ترکمنستان است . قانون همچنین حمایت دولت از رهبر ملی و اعضای خانواده وی ، فراهم کردن شرایط برای اجرای فعالیت ها ، حمایت از حقوق و آزادی های وی ، تامین جان ، شرافت و حیثیت وی را پیش بینی می‌کند . همچنین ارائه خدمات رسمی ، مسکن ، خدمات اجتماعی ، حمل و نقل ، ارتباطی ، پزشکی ، آسایشگاهی و غیره به رهبر ملی ترکمنستان داده شده و نیز حمایت های مادی توسط نهادهای دولتی مجاز اعلام شده است . در صورت مداخله در فعالیت های مشروع رهبر ملی ، تحقیر وی ، اقدامات خلاف عرف و خدشه دار کردن حیثیت رئیس جمهور سابق ترکمنستان پیگرد قانونی دارد و تامین مالی هزینه های پیش بینی شده آنطور که در قانون آمده است به هزینه بودجه دولتی ترکمنستان انجام می شود . [3]
در مقابل تمام امتیازاتی که دولت حاکم بر ترکمنستان از آن بهره مند است وضعیت زندگی مردم این کشور از شرایط مطلوبی برخوردار نیست ، با وجود اینکه ترکمنستان ۴ اُمین ذخیره جهانی گاز را دارد اما مردم آن در فقر به سر می برند و این باعث شده است که این کشور یکی از بدترین کشورها در مدیریت منابع و توزیع ثروت باشد . [4]
یکی دیگر از مشکلاتی که شهروندان ترکمنستانی با آن دست و پنجه نرم می کنند نداشتن آزادی های اجتماعی و بایکوت رسانه ای است مهمترین قانونی که مستقیما به « آزادی بیان » مرتبط است . « قانون جمهوری ترکمنستان درباره مطبوعات و رسانه های دیگر » است . که از جمله موارد مهم آن ، ممنوعیت سانسور ، اشاره به آزادی دریافت اطلاعات و عدم مداخله دولت در رسانه هاست . با این حال آنچه که در عمل اتفاق می افتد چیز دیگری است چرا که رئیس جمهور ، رسما کمیسیونی برای سانسور تشکیل می دهد و فیلم و تئاتر و داستان و.. را سانسور می کند . نشریه غیر دولتی وجود ندارد و تمامی مطالب نشریات دولتی نیز قبل از چاپ توسط نماینده دولت بررسی می شود . اینترنت در دوره رئیس جمهور قبلی تنها در ادارات دولتی وجود داشت هر چند رئیس جمهور فعلی آن را گسترش داده است اما این گسترش همراه با فیلتراسیون شدید است . خبرنگاران مستقل آزادی رفت و آمد ندارند . تلفن های ثابت و موبایل کسانی که با رادیو و تلوزیون های خارجی ارتباط برقرار کنند ، چه شهروند عادی و یا چه خبرنگار حرفه ای ، قطع می شود و خویشاوندان خبرنگاران مستقل و منتقد نیز مورد اذیت و آزار قرار می گیرند . [5]
به همین جهت است که ترکمنستان در رتبه بندی آزادی مطبوعات گزارشگران بدون مرز در سال 2021 در رتبه 178 در میان 180 کشور قرار گرفت .
ترکمنستان در این رتبه بندی امتیاز 80.03 امتیاز کسب کرد که 5.41 امتیاز کمتر از سال 2020 است . هرچه امتیازات پایین تر باشد ، کشور برای خبرنگاران آزاد تر است . [6]
علاوه بر اینها قوانین سخت گیرانه دیگری همچون محدودیت رانندگی زنان ممنوعیت داشتن ریش برای جوانان ، ممانعت از رنگ کردن موهای زنان و استفاده از ناخن یا مژه مصنوعی و موارد دیگری که در بسیاری از کشورها امری عادی تلقی می شود باعث شده است تا حکومت این کشور بر اساس شاخص دموکراسی-دیکتاتوری در دسته کشور های دارای نظام دیکتاتوری قرار بگیرد . [7]
فاطمه نجفی
[1] https://fa.wikishia.net/view/
[2] http://www.ensafnews.com/232053/
[3] https://www.farsnews.ir/news/14011103000388/
[4] https://moslemco.com/turkmenistan/
[5] https://www.virascience.com/thesis/666903/
[6] https://www.farsnews.ir/news/14000202000137/
نظر
ارسال نظر برای این مطلب