94
در دوره‌ای که نظام بین‌الملل در دوران گذار از وضعیت تک‌قطبی به سمت نظم جدید قرار دارد، روابط بین‌الملل دستخوش تغییرات قابل‌توجهی شده است. بازیگران نظام بین‌الملل با نگاه و شیوه جدیدی وارد بازی می‌شوند.
عربستان سعودی نیز از این قاعده مستثنا نیست. این کشور که سال‌های اخیر متحد مهم و همه‌جانبه غرب و آمریکا محسوب می‌شد، اکنون به سمت یک کنشگری مستقل پیش می‌رود.
عربستان سعودی اکنون به دنبال کسب منافع بیشتری برای خود است و در حال حاضر موضوع عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی تبدیل به یکی از مسائلی شده است که سعودی‌ها از قبل آن در تلاش برای کسب امتیازات بیشتر از غرب و خصوصاً آمریکا هستند.
در سمت دیگر، رژیم صهیونیستی قرار دارد که شدیداً به عادی‌سازی با عربستان سعود نیاز دارد تا از شرایط منفعل منطقه‌ای که در چند ماه گذشته در آن گیرکرده است، رها شود. با توافق ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک، طرح‌ها و برنامه‌های رژیم صهیونیستی برای ایجاد یک جبهه ضد ایرانی در منطقه با اختلال مواجه شد، ازاین‌جهت، عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی، بیش‌ازپیش برای صهیونیست‌ها حائز اهمیت است. ازاین‌رو صهیونیست‌ها تلاش خود را خواهند کرد تا بتوانند هر چه سریع‌تر به این هدف دست پیدا کنند.
اما در این بین، موانع جدی برای رژیم صهیونیستی برای عادی‌سازی وجود دارد. مسئله این است که عربستان سعودی قصد دارد از قبل عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی، منافع قابل‌توجهی به دست بیاورد. سعودی‌ها سه درخواست کلی را برای عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی مطرح می‌کنند:
۱ - حل مسئله فلسطین و تشکیل کشور مستقل فلسطین
۲ - درخواست عربستان برای به دست آوردن توانایی هسته‌ای است
۳ - واردات آزاد تسلیحات به عربستان سعودی از جمله جنگنده‌های مدرن اف۳۵
شروط عربستان وضعیت را بر صهیونیست‌ها و همچنین آمریکا سخت کرده است. باوجود روی کار بودن یک دولت افراطی شبیه دولت نتانیاهو و وزرای تندرو آن، هیچ‌گاه صهیونیست‌ها به تشکیل حکومت مستقل فلسطین تن نخواهند داد. آن‌ها حاضر نخواهند بود اجازه دهند که فلسطینیان یک حکومت مستقل از حاکمیت رژیم صهیونیستی داشته باشد. صهیونیست‌ها تمامیت فلسطین اشغالی را متعلق به خود دانسته و حاضر نیستند از این مسئله دست بکشند.
کارشناسان و تحلیلگران رژیم صهیونیستی نیز به این امر معترف هستند که باوجود دولت افراطی نتانیاهو، هیچ‌گاه مسئله فلسطین حل نخواهد شد، مسئله‌ای که یکی از شروع اصلی عربستان سعودی برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی است. مشخص نیست که در این میان، کدام طرف از موضع خود کوتاه‌تر خواهد آمد، عربستان سعودی یا رژیم صهیونیستی؟ اما مسئله‌ای که واضح است، این است که صهیونیست‌ها هیچ‌گاه به این شرط تن نخواهند داد.
مسئله دیگری که مانع عادی‌سازی میان عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی شده است، مسئله برنامه هسته‌ای است که عربستان سعودی درخواست آن را دارد. وقتی عربستان سعودی رقیب خود در منطقه، ایران را دارای برنامه هسته‌ای می‌بیند، نمی‌خواهد در این حوزه عقب‌مانده و تلاش می‌کند تا صاحب یک صنعت هسته‌ای شود. اما این مسئله، دقیقاً همان خط قرمز صهیونیست‌ها است. از سوی دیگر، این درخواست تا به امروز از سوی آمریکایی‌ها مورد قبول قرار نگرفته است.
اینجا هم آمریکا و هم صهیونیست‌ها تمایلی به این مسئله که عربستان سعودی صاحب برنامه هسته‌ای شود، ندارند. رژیم صهیونیستی برنامه هسته‌ای کشورهای منطقه خود را برای خود یک خطر تلقی می‌کند و هیچ‌گاه حاضر نخواهد شد عربستان سعودی که یک کشور اسلامی است، صاحب برنامه هسته‌ای شود، این با راهبرد صهیونیست‌ها در تضاد است. نباید فراموش کرد که صهیونیست‌ها در دهه‌های گذشته، مراکز هسته‌ای سوریه و عراق را بمباران کردند تا تهدیدات احتمالی را خنثی کنند.
تا به امروز و خصوصاً پس از ازسرگیری روابط میان ایران و عربستان سعودی و کاهش درگیری‌ها در منطقه، اخبار قابل‌توجهی از پیشرفت در مذاکرات برای دستیابی به توافق عادی‌سازی میان رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی منتشرنشده است. به نظر می‌رسد با توافق میان تهران و ریاض، علاقه حکومت سعودی به توافق با رژیم صهیونیستی کمتر شده است، خصوصاً پس از تغییر استراتژی آمریکا در نگاه به منطقه و کاهش حضور در غرب آسیا و توجه به شرق آسیا.
از سوی دیگر، به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها نیز در حال حاضر قصد ندارند با چنین شرایطی به سمت عادی‌سازی با عربستان سعودی حرکت کنند. درست است که برای صهیونیست‌ها عادی‌سازی با عربستان سعودی بسیار ارزشمند است، اما آن‌ها حاضر نخواهند بود درازای به دست آوردن رابطه با عربستان، امتیازات گزافی به این کشور بدهند که با راهبرد و منافع امنیتی خود در تضاد است.
راهبرد صهیونیست‌ها در ایران هراسی در میان کشورهای منطقه به بن‌بست خورده است و دیگر نمی‌توانند از طریق این راه، کشورهای منطقه را در طرح‌های خود علیه ایران همراه کنند.
اکنون‌که عربستان سعودی توانسته است بخشی مهمی از مشکلات خود در منطقه را با توافق با ایران حل کند، دیگر فوریتی برای همراهی با صهیونیست‌ها نمی‌بیند. هر چند گام‌هایی هم در این مسیر برداشته است و سعی دارد به گام به گام و بدون عجله به سمت عادی سازی روابط با اسرائیل برود.
الیاس مهدوی
https://www.bhol.co.il/news/1482981
https://www.bbc.com/persian/articles/ckkxw7d5rgvo
نظر
ارسال نظر برای این مطلب