68
بالاخره آمریکا سفیر جدید خود در ریاض را معرفی کرد تا تیرگی روابط آل‌سعود و کاخ‌سفید رنگ واقعیت پیدا کند. ناخرسندی آمریکا از عربستان تا آنجا پیش رفته است که کاخ‌سفید، بن‌سلمان را دولت مطرود نامیده و با ماموریت دادن به دیپلمات کهنه‌کار خود «مایکل راتنی» به‌دنبال این است تا سرزمین حجاز در آغوش چین و روسیه قرار نگیرد و سیاست‌های نفتی کاخ‌سفید را در این بخش از غرب آسیا دنبال کند. با معرفی سفیر جدید آمریکا در ریاض، می‌توان پیش‌بینی کرد، طرد‌بن‌سلمان از کاخ سفید رنگ واقعیت گرفته است و باید منتظر رخدادهای جدید در سرزمین حجاز بود. کاخ‌سفید اعلام کرد: «جو بایدن»، رییس‌جمهوری آمریکا «مایکل راتنی»، دیپلمات کهنه‌کار را نامزد برعهده گرفتن سفارت این کشور در عربستان کرده است؛ دیپلماتی که به‌خوبی به زبان عربی و فرانسوی حرف می‌زند و آخرین مسوولیت وی، کاردار سفارت آمریکا در بیت‌المقدس بوده است، دیپلماتی که انتخابش، نشان از وخامت روابط ریاض و واشنگتن را دارد چراکه تاکنون آمریکا، سفیری با این تجربه به ریاض نفرستاده است، مگر اینکه بخواهد آل‌سعود را مهار یا راهبرد جدیدی را در سرزمین حجاز دنبال کند. کاخ‌سفید اعلام کرده است که «جو بایدن»، رییس‌جمهور آمریکا قصد دارد یک دیپلمات باسابقه را به‌عنوان سفیر جدید آمریکا در ریاض تعیین کند. کاخ سفید تصریح کرده «مایکل راتنی»، در صورت تایید صلاحیتش در مجلس سنای آمریکا سفیر جدید آمریکا در عربستان خواهد بود. خبرگزاری رویترز نوشته راتنی که پیشتر کاردار سفارت آمریکا در بیت‌المقدس و همچنین نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه بوده نخستین دیپلمات حرفه‌ای در سه دهه گذشته خواهد بود که به‌عنوان سفیر آمریکا در عربستان منصوب می‌شود.
تیرگی روابط ریاض و واشنگتن
تعیین سفیر در بحبوحه انتشار گزارش‌های مختلف از بروز تنش در روابط میان عربستان‌سعودی و آمریکا منتشر می‌شود. چندی پیش رسانه‌ها گزارش دادند سران کمیته‌های امور خارجی و اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا به همراه ۲۰قانونگذار دموکرات دیگر قصد دارند جو بایدن، رییس‌جمهور آمریکا را برای اتخاذ مواضع سخت‌تر علیه عربستان‌سعودی درخصوص لزوم همکاری با آمریکا در ارتباط با جنگ اوکراین و نقض حقوق بشر ازسوی ریاض، تحت فشار قرار دهند.
جو بایدن در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش نیز علیه حاکمان عربستان اظهاراتی بیان کرده و وعده داده بود که اگر به قدرت برسد، این کشور را به یک «عضو مطرود» جامعه بین‌المللی تبدیل خواهد کرد. براساس برآورد سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، محمدبنسلمان ولیعهد عربستان در قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی مشارکت داشته و همین مساله یکی از دلایل تیره‌شدن روابط دو کشور است.
والاستریت ژورنال همچنین گزارشی داد که شاید خود سعودی‌ها را نیز تکان داده باشد؛ در این گزارش اذعان شده که روابط دو کشور به پایین‌ترین سطح در بیش از ۷۰سال گذشته رسیده است. گزارش روزنامه والاستریت ژورنال باعث شد تا سفارت سعودی در واشنگتن واکنش نشان دهد و موضوع تیرگی روابط میان دو کشور را
تکذیب کند.
علاوه‌بر روزنامه وال‌استریت‌ژورنال، خبرگزاری بلومبرگ و برخی دیگر از رسانه‌های آمریکایی، طی هفته‌های گذشته، گزارش‌هایی از سردی روابط ریاض و واشنگتن منتشر کردند. پیشتر «جن ساکی»، سخنگوی کاخ‌سفید، گفته بود که رییس‌جمهور قصد دارد «روابط خود را با عربستان سعودی» از متحدان اصلی آمریکا، «دوباره»
ارزیابی کند.
به سردی گراییدن روابط ریاض و واشنگتن درحالی رخ می‌دهد که پیش از این دونالد ترامپ، از طریق داماد خود جرد کوشنر، پیوند شخصی نزدیک با محمدبنسلمان، ولیعهد عربستان‌سعودی برقرار کرد و به او تا حد زیادی آزادی استفاده از سلاح‌های تهیه‌شده ازسوی ایالات‌متحده در یمن را داد تا آنجا که از عربستان به‌عنوان «گاو شیرده» نام بردند. اما به نظر می‌رسد بایدن ترجیح می‌دهد با پدر او، ملک سلمان که ۸۰ساله است و بنیه ضعیفی دارد، معامله کند تا جوان خام سعودی.
تکذیب تیرگی روابط ازسوی آل‌سعود
رسانه‌ای شدن تیرگی روابط میان ریاض و واشنگتن تا آنجا پیش رفت که سفارت عربستان‌سعودی در آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که گزارش اخیر روزنامه والاستریت ژورنال درباره تیرگی روابط میان ریاض و واشنگتن صحت ندارد. در این بیانیه آمده است: روابط میان عربستان و آمریکا «تاریخی و قوی» است و تماس‌های روزانه‌ای میان مقامات دو کشور انجام می‌شود.
مقام‌های دو کشور «روزانه» با هم در تماس‌اند و درباره مسائلی نظیر امنیت، سرمایه‌گذاری و انرژی، هماهنگی‌های نزدیکی وجود دارد. در ادامه این بیانیه همچنین آمده است: طی ۷۷سال گذشته روابط عربستان سعودی و آمریکا فراز و نشیب‌های زیادی داشته است و اختلاف‌نظرهایی میان دو طرف درباره مسائل مختلف وجود داشته اما هرگز مانع همکاری مشترک نشد. آنچه مسلم است روابط میان عربستان و متحد تاریخی آن یعنی آمریکا از بد به‌سوی بدتر حرکت می‌کند و طی ماه‌های اخیر به‌طور بی‌سابقه روابط میان طرفین بحرانی شده است و طی روزها و ماه‌های آتی به رویارویی انتقام جویانه سیاسی و اقتصادی پیش می‌رود. کمااینکه بخشی از آن را درخارج کردن سامانه دفاع موشکی آمریکا از عربستان دیدیم که در زمان بسیار بدی برای عربستان رخ داد؛ به‌طوری‌که انصارالله بر دامنه حملات موشکی و پهپادی خود به اهداف نفتی و زیرساخت‌ها نظامی سعودی در عمق عربستان افزوده و پیروزی‌های چشمگیری در برابر آل‌سعود و متحدانش به دست آورده است.
چرخش به شرق عربستان
اول گام بایدن در کاخ سفید با سردی در روابط با سعودی همراه شد و اولین تماس رییس‌جمهوری بایدن با پادشاه عربستان بیش از زمان مرسوم طول کشید. در ادامه آن گردش به‌سمت شرق سران عربستان و تلاش برای نزدیک شدن به روسیه، به‌ویژه در حوزه تسلیحات، یکی از چندین سیگنالی بود که ریاض به آمریکا ارسال کرد. چندی پیش رسانه‌ها مدعی شده بود آمریکا از اینکه عربستان‌سعودی از همکاری با این کشور در تحولات اوکراین خودداری کرده نیز ناخرسند است. گفته می‌شود عربستان‌سعودی درخواست آمریکا را برای تولید بیشتر نفت و کاستن از قیمت سوخت در آمریکا در نتیجه جنگ اوکراین رد کرده است. ریاض همچنین وارد گفت‌وگوهایی با چین برای انجام بخشی از معاملات نفت با ارز یوان شده است.
از سوی دیگر، کودتای آمریکایی در پاکستان علیه عمران‌خان، نخست‌وزیر این کشور، این پیام را برای کشورهای عربی و متحد آمریکا در منطقه داشت که اگر بدون هماهنگی با آمریکا بخواهند سیاست خارجی خود را تغییر دهند برای آنان هزینه‌بر خواهد بود.
سعودی‌ها ممکن است نسبت‌به تیم بایدن در کاخ سفید عمیقا احساس ناراحتی داشته باشند و این امر موجب شد تا چند روز طول کشید ریاض به جو بایدن تبریک بگوید و حتی در ماه‌های اخیر روابط خود را با رژیم‌صهیونیستی بیشتر کند اما قرار نیست آل‌سعود ظرف یک شب شریک دیگری را جایگزین ایالات‌متحده کند، مگر چه رخداد یا امتیاز مهمی در این منطقه از آسیا روی داد که آل‌سعود به‌کلی در کنار چین یا روسیه قرار گیرد و همراهی با آمریکا را دیگر به تاریخ بسپارد. باید منتظر بود و دید در روزها و هفته‌های آتی چه اتفاقی روی می‌دهد. در این کارزار سیاسی آل‌سعود و بن‌سلمان حرف خود را به کرسی تکیه می‌دهند یا کاخ سفید، پروژ‌ه‌های جدید خود نسبت‌به خاندان سعودی را پیش می‌برد.
آخرین سفیر
گفتنی است؛ «جون آبی زید»، آخرین سفیر آمریکا در عربستان بوده است که در تاریخ ۱۳نوامبر سال۲۰۱۸ میلادی نامزد این سمت شد و در ۱۰آوریل سال۲۰۱۹ کنگره با سفارت وی موافقت کرد و در ۳۰آوریل سوگند یاد کرده و در ۱۶ژوئن سال۲۰۱۹ میلادی استوارنامه خود را تقدیم ملک‌سلمان کرد اما در ۲۰ژوئیه سال۲۰۲۱ میلادی از سمت خود استعفا داد. از آن زمان، «مارتینا سترونگ:، منصب کاردار سفارت آمریکا در ریاض را عهده‌دار بوده است، وی پیش از این، مشاور امور سیاسی در بغداد و مشاور سیاسی ارتش آمریکا در بصره بوده است. اکنون و با آمدن «مایکل راتنی»، دیپلمات کهنه‌کار که سفارت این کشور در عربستان را برعهده گرفته است باید منتظر رویدادها و تحولات جدیدی در سرزمین حجاز بود.
مدبر: عربستان و امارات به افول آمریکا اعتقاد پیدا کردند
«روح‌الله مدبر»، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با اشاره به تیرگی روابط ریاض و واشنگتن، عنوان کرد: ابعاد رفتاری در تعمیق روابط میان طرف آمریکایی با عربستان سعودی را می‌بینیم بیشتر به این دلیل است که بازیگران جدیدی چون روسیه و چین به توسعه روابط با سرزمین حجاز ورود کردند؛ به‌خصوص پس از جنگ یمن وقتی عربستان‌سعودی، دید سیستم عامل پدافندی آمریکا با آن مبالغ سنگین آسیب‌پذیر است و حریف موشک‌ها و پهپادهای انصارالله یمن نمی‌شود، به‌سمت سلاح‌های روسی رفت. این تمایل ریاض پس از آن شکل گرفت که عملیات بزرگ آرامکو با موفقیت ازسوی انصارالله انجام شد و پوتین در سخنانی خطاب به عربستان عنوان کرد، از تجهیزات پدافندی روسی استفاده کنند. این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: شکاف میان خاندان آل‌سعود و آمریکا آنقدر نمایان شده است که طرفین آن را در توسعه روابط خود با روسیه به رخ می‌کشند. این دهن‌کجی‌ها تا آنجا پیش رفته است که هفته گذشته سفیر امارات در روسیه نشان شجاعت از کرملین دریافت کرد. عربستان و امارات در ماه‌های اخیر بر تعمیق روابط خود با روسیه تاکید کردند. از سوی دیگر، فدراسیون روسیه هم به توسعه روابط با کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس توجه کرده و اهمیت می‌دهد.
مدبر، با اشاره به اینکه عربستان و امارات در توسعه ریلی و جاده‌ای روسیه سرمایه‌گذاری کردند، تصریح کرد: پس از جنگ اوکراین و شروع شدن مسیر تحریمی آمریکا علیه روسیه، می‌بینیم که عربستان و امارات و حتی کویت و عمان سیاست‌های تحریمی کاخ‌سفید علیه کرملین را همراهی و دنبال نمی‌کنند؛ به‌گونه‌ای از آمریکا نافرمانی می‌کنند و حتی در بخش‌های انرژی و ریلی روسیه نیز سرمایه‌گذاری می‌کنند و هراسی از هشدارهای آمریکا ندارند. شاید به این باور رسیده‌اند که آمریکا رو به افول است و این اتفاق به‌زودی روی می‌دهد. وی در پاسخ به این سوال که عربستان و امارات از کودتاهای احتمالی آمریکا در کشورهای‌شان نمی‌ترسند که مبادا گرفتار حوادثی شبیه پاکستان و سرنوشت عمران‌خان شوند، گفت: هم عربستان و هم امارات می‌دانند که اگر بدون هماهنگی با آمریکا بخواهند سیاست خارجی خود را تغییر دهند برای آنان هزینه‌بر خواهد بود اما آن‌ها به این نقطه رسیدند که قدرت آمریکا رو به افول است. نقطه مهم اینجاست که ریاض و ابوظبی هزینه بفایده و در حوزه منافع‌شان کار می‌کنند اما در همه این راهبردها یک اشتباه هم دارند و اشتباه عربستان و امارات نزدیکی به اسراییل است. از طرف دیگر، اوضاع سیاسی کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس را نمی‌توان با پاکستان قیاس کرد. پاکستان امنیتی است و نخست‌وزیری نداشتیم که دو پنج سال خود را در اسلام‌آباد تکمیل کرده باشد. امارات و عربستان تلاش دارند تا وابستگی خودشان به کاخ سفید را کمتر کنند.
وی با اشاره به اینکه عربستان به‌دنبال برادر بزرگ‌تر در منطقه است، افزود: ریاض به دلیل روابطی که با مسکو برقرار کرده است سعی می‌کند آن را به‌عنوان برادر بزرگ‌تر خود در توسعه روابط تجاری و سیاسی محسوب کند. از آنجایی که آمریکا و اسرائیل تلاش کردند تا روابط ایران و ریاض به تیرگی سوق داده شود و اختلاف مذهبی و دینی دو طرف بیشتر شود نمی‌توان این تحلیل را داشت که دو طرف به‌زودی روابط دوستانه عمیقی داشته باشند.
نظر
ارسال نظر برای این مطلب