نشست شانگهای در سمرقند ازبکستان را باید یک رخداد مهم در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی ارزیابی کرد که طی آن عضویت ایران در این سازمان قطعی و نهایی شد. آنچه این سازمان را پس از عضویت ایران با گذشته متفاوت خواهد کرد، از یک سو تحولات پرسرعت در عرصه بین‌المللی و نظام بین‌الملل است و از سوی دیگر مزیت‌های پنج‌گانه ایران در کنار بقیه ظرفیت‌های سازمان همکاری شانگهای می‌باشد. ماهیت سازمان شانگهای در ابعاد سیاسی-دیپلماتیک، اقتصادی و تجاری و امنیتی تعریف شده که رویکرد تنش‌ساز امریکا و انگلیس و تاحدودی غربی‌های اروپا، در قبال روسیه و چین، جایگاه و اهمیت ویژه و جدیدی به سازمان شانگهای بخشیده و این سازمان به جغرافیا، انرژی، تجربه میدانی ایران در مبارزه با تروریسم، مواضع روشن و قدرتمندانه ایران در قبال نظام تک‌قطبی و ظالمانه جهانی، رویکرد به شرق در مبارزه با راهبرد تحریمی امریکا، که ایران، چین و روسیه را هدف قرار داده، بسیار نیازمند است. روح مذاکرات هسته‌ای نیز در رویه‌ای از اهداف خود، به منظور جلوگیری از پیوند ظرفیت‌های ایران با قدرت‌های شرقی و سازمان‌های منطقه‌ای مانند شانگهای و اوراسیا و نگه داشتن ایران در فضای برزخ یا مرتبط با غرب است.
آنچه که بسیاری از بخش‌های دکترین جهانی امریکا و غرب برای حفظ سیطره جهانی و نظام تک‌قطبی یا فرسایش و تضعیف دیگر قدرت‌های جهانی را به چالش کشیده و می‌تواند در پیوند با ظرفیت‌های شانگهای و قدرت‌های چین و روسیه، جایگاه اثرگذار و تعیین‌کننده داشته باشد، ایران است. جمهوری اسلامی عنصر اصلی به شکست کشاندن پروژه جنگ نیابتی-تروریستی امریکا و غرب در غرب آسیا بوده و بالاترین تجربه در این میدان را در اختیار دارد و این رویکرد غربی، اکنون در حوزه‌های مرتبط با جغرافیای شانگهای در دستور کار است. سیاست و رویکرد امریکا و غرب برای فرسایش اقتصادی و حوزه عملکرد و امنیتی و نظامی چین و روسیه با تکیه بر جغرافیای ایران و توانمندی‌های آن، بی‌ثمر خواهند ماند و امروز به سادگی و با رویکرد جغرافیای ترانزیتی ایران، جاده ابریشم چینی یا کریدور شمال – جنوب که نقش ریه تنفسی برای اقتصاد روسیه دارد، از هر زمان دیگری برجسته‌تر شده است. البته کشور‌های آسیای مرکزی نیز برای احیای اقتصادی و مراودات تجاری و بازرگانی خود نیازمند کریدور امن از جغرافیای ایران هستند و حضور طالبان و ناامنی‌های افغانستان، فرصت آلترناتیو شدن را از آن‌ها سلب کرده است.
مضافاً اینکه ایران و روسیه، دو کشور اصلی از منابع غنی نفت و گاز هستند که برای مدیریت‌های جهانی انرژی و قیمت و اثرگذاری بر بسیاری از عرصه‌های صنعتی و اقتصادی، پیوند تعیین‌کننده خواهند داشت. این تصویر از مزیت‌های پنج‌گانه ایران در شانگهای به مفهوم ارتقای جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی ایران است که پشتوانه‌ای برای ایران در نشست سالانه سازمان ملل و حتی مذاکرات هسته‌ای است که امریکا پس از انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره ناچار به ادامه آن است و در محاسبات خود، ناچار است این متغیر‌های جدید را به‌حساب آورد.
نظر
ارسال نظر برای این مطلب