امین مهدوی

چند روزی از شوک آقای نخست وزیر به اسپانیا می گذشت که گفته بود شاید استعفا دهد، اما به نظر آقای سانچز خواهد ایستاد و مقاومت خواهد کرد.

نخست وزیر اسپانیا أقای سانچز پس از آنکه تحقیقاتی قضایی در پرونده فسادی علیه همسرش، بگونیا گومز، مطرح شد گفته بود که احتمالا از مسند نخست‌وزیری استعفاء می‌دهد. او برای چند روز فعالیت های خود را به حالت تعلیق درآورد. پس از این اقدام بود که تظاهرات گسترده‌ای در حمایت از او در مادرید برگزار شد و مردم خواهان ادامه فعالیت آقای نخست وزیر شدند. پس از چند روز او اعلام کرد که می ماند و استعفا نمی دهد.
ماجرا چیست؟

یک گروه غیر انتفاعی و منتسب به جریان راست افراطی موسوم به انجمن «مانوس لیمپیاس» (دست‌های پاک)، عامل شکایت علیه همسر نخست‌وزیر اسپانیا در دستگاه قضایی این کشور است. این گروه ادعا کرده که همسر پدرو سانچز کمک کرده تا یک شرکت هواپیمایی به نام «گلوبالیا»، کمکی ۴۷۵ میلیون یورویی را در نوامبر ۲۰۲۰ از محل یک صندوق ۱۰ میلیارد دلاری استراتژیک دریافت کند. هر چند ده‌ها شرکت هواپیمایی دیگر نیز بعدتر نظیر چنین کمکی را، که به خاطر جبران آسیب‌های حاصل از همه‌گیری کرونا به صنعت هوایی وضع شده بود، دریافت کرده‌اند.[1]

این ماجرا در سال های گذشت هم تکرار شده بود که دادستانی اسپانیا آن را به دلیل نبودن دلایل محکمه پسند رد کرده بود. در این شکواییه جدید نیز مستندات صرفا بر اساس گزارش های مطبوعاتی است که دادستانی مجدد درخواست مختومه شدن پرونده را داشته است اما قاضی پرونده درباره‌ی این موضوع همچنان سکوت کرده است. در واقع قاضی می تواند این پرونده را به جریان اندازد و با دعوت از شاهدین فشار زیادی را به نخست وزیر و خانواده وی وارد کند[2].

آقای سانچز علی رغم فشارهای گسترده، با توجه به حمایت های گسترده مردمی و البته دولتمردان اسپانیایی تصمیم گرفته است که این فشارها را تحمل کند. هرچند او از برنامه‌اش برای آینده با مقابله با این دست اتفاقات چیزی نگفته است، اما به نظر می رسد که می خواهد این چالش را به سرانجام برساند و طبق اظهاراتی که داشت دوست دارد اسپانیا بار دیگر الگویی از دموکراسی برای دنیا باشد[3].

در کنار این موضوع باید به مسئله‌ی مهم دیگری اشاره کرد که چرا فشارها بر نخست وزیر افزایش یافته است. ابتدا به بنظر میرسد موفقیت آقای سانچز در ایجاد یک دولت ملی کمی دور از ذهن جریان های راست بود و آنها این پیش فرض را داشتند که دولت ائتلافی شکست خواهد خورد. در کنار آن سیاست های اجتماعی دولت اسپانیا چندان با جریان های تندرو همسو نیست و آنها در تلاش هستند تا دولت را تضعیف کنند، بنابراین به دنبال افزایش فشار از طرق مختلف به دولت هستند. علاوه بر آن آقای سانچز توانسته تا حدی زمزمه های استقلال طلبی را در کشور کم رنگ کند که این برای گروه های استقلال طلب چندان مطلوب نیست.

در کنار آن دولت اسپانیا از اولین دولت های اروپایی بود که اقدامات اسرائیل را محکوم کرد. همچینین آقای سانچز از حامیان و مبتکران طرح اروپایی برای به رسمیت شناختن دولت فلسطینی بود.

به نظر می رسد که این دست اقدامات شجاعانه برای نخست وزیر اسپانیا و دولت او هزینه هایی در پی خواهد داشت. اینکه یک جریان نزدیک به راست افراطی که معمولا مواضع ضد فلسطینی دارند، در این مقطع به دنبال فشار بر نخست وزیر اسپانیا است نشان از آن دارد که لابی های اسرائیلی به دنبال تسویه حساب یا افزایش فشار بر دولت اسپانیا هستند. این اتفاق برای حداقل چند روز اسرائیل را از صدر اخبار در اروپا و به طور خاص اسپانیا دور می کند. و از سویی دیگر به عنوان یک اهرم فشار بر روی آقای سانچز عمل خواهد کرد. این اتفاق در واقع یک هشدار برای دولت هایی است که به دنبال فشار بر اسرائیل برای توقف عملیات نظامی هستند، می باشد.

اما اتفاق مهمی که رخ داد حمایت گسترده مردمی از آقای نخست وزیر بود. تجمع هزاران نفری در مادرید شاید موضوعی بود که خیلی ها به آن فکر هم نمیکردند، حتی خود سانچز. او در نطق رسمی به عنوان نخست وزیر به این حمایت اثرگذار مردمی اشاره کرد و گفت بسیار تحت تاثیر قرار گرفته است و از اینکه مردم اسپانیا از او و خانواده‌اش حمایت می کنند بسیار قدران و خوشحال است.

در واقع این حمایت مردمی نکته‌ای بود که لابی ها و اهرم فشار اسرائیل را غافلگیر کرد. آنها با این پیش فرض که اعلام جرم علیه خانواده نخست وزیر می تواند زمینه ساز انحلال دولت و برگزاری دوباره انتخابات شود به دنبال تغییرات و اعمال فشار بر اسپانیا بودند که فعلا به نظر می رسد در این امر شکست خورده اند. اکنون باید دید که دادگاه مادرید چه تصمیمی درباره این پرونده می گیرد، آیا تحت فشار آن را بررسی خواهد کرد و یا آن را مختومه اعلام میکند. در صورت مختومه شدن این پرونده قدرت و نفوذ آقای سانچز در اروپا و اسپانیا بسیار افزایش خواهد یافت و او می تواند بار دیگر اسرائیل را تخت فشار قرار دهد.

[1] euronews.com

[2] theguardian.com

[3] english.elpais.com