محمدصالح قربانی

سی ‌و سومین نشست سران کشور‌های عربی در منامه پایتخت بحرین برگزار شد و در پایان اجلاس، بدون اتخاذ تدابیر عملی، تنها بر لزوم توقف تجاوزهای رژیم صهیونیستی به غزه و خروج نیروهای اشغالگر اسرائیل از تمامی مناطق این باریکه تاکید شد.

مهمترین محور‌های بیانیه ی پایانی این نشست به شرح ذیل است:

- درخواست برای استقرار نیرو‌های بین‌المللی حافظ صلح تا اجرای راهکار دو دولتی

- محکومیت اشغال گذرگاه رفح توسط اسرائیل

- مخالفت با هرگونه تلاش برای کوچاندن اجباری ملت فلسطین

- تأکید بر لزوم خروج اسرائیل از رفح و وارد کردن کمک‌های انسانی به غزه.

- تأکید بر مسئولیت شورای امنیت در اجرای راهکار دو دولتی.

- درخواست از همه گروه‌های فلسطینی برای پیوستن به سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف).[1]

در متن این بیانیه آمده است: ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که مسئولیت‌های خود را برای پیگیری تلاش‌ها به منظور پیشبرد روند صلح و دستیابی به صلحی عادلانه و جامع و فراگیر بر اساس راه‌حل دو کشوری، که مظهر آن کشور مستقل فلسطین با پایتختی شرق قدس و در مرزهای پیش از 4 ژوئن 1967، مطابق با قطعنامه‌های بین المللی و مراجع مورد تایید، انجام دهد تا امکان زندگی در امنیت و آرامش در کنار اسرائیل فراهم شود![2]

این نشست در حالی به پایان رسید که انتظارات ملت‌های اسلامی و عربی از این نشست برآورده نشد. عمده انتظارات ملت‌های اسلامی و عربی این بود که سران کشورهای عربی در بیانیه پایانی نشست خود در بحرین راهکارهایی عملیاتی برای مقابله با تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه مردم بی‌دفاع غزه تعریف کنند.

حداقل انتظارات مردم منطقه این است که سران کشورهای عربی تصمیمی جدی برای قطع رابطه با رژیم صهیونیستی اتخاذ کنند اما این اتفاق رخ نداد. یکی از مطالبات واقعی و حقیقی مردم منطقه به‌ویژه ملت فلسطین از سران عرب این است که یک نیروی بازدارنده عربی- اسلامی برای جلوگیری از نسل‌کشی اسرائیل علیه مردم غزه تشکیل دهند.

همچنین وجود نزدیک به ده هزار زندانی فلسطینی در بند رژیم صهیونیستی که در میان آنان دو هزار زن و دختر جوان فلسطینی وجود دارند هرگز مورد توجه سران کشورهای عرب قرار ندارد. در نشست منامه، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی به جای انتقاد از جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه، حماس را عامل بحران این شهر دانست. [3]

نشست منامه، یک نشست بی‌تاثیر و خالی از تصمیمات راهبردی بود و هیچگونه اقدام عملی برای پایان دادن به رنج‌های ملت فلسطین به‌ویژه مردم غزه صورت نگرفت. این امر نشان می‌دهد که کشورهای عربی قادر به تغییر شرایط سیاسی و میدانی به سود ملت فلسطین و اهالی غزه نیستند.

برخی از کشورهای عربی، در بی تاثیری این نشست نقش عمده ای داشته اند که در راس آنان امارات متحده عربی قرار دارد.

سازمان رادیو و تلویزیون رژیم صهیونیستی از شرط کشور امارات برای مشارکت در بازسازی نوار غزه پس از اتمام جنگ پرده برداشت. امارات یک شرط برای مشارکت در بازسازی نوار غزه پس از جنگ مطرح کرده است و آن ایجاد یک دولت است که غزه و کرانه باختری را با هم کنترل و مدیریت کند.

این چشم انداز امارات به «منصور عباس» رئیس فهرست یکپارچه عربی در کِنست (پارلمان رژیم صهیونیستی) که به امارات سفر کرده بود، ارائه شد. مقامات مطلع از محتوای دیدارهای عباس در امارات گفتند: ابوظبی تنها در صورتی که یک دولت فلسطینی کنترل غزه و کرانه باختری را در دست داشته باشد، آماده مشارکت در مدیریت و بازسازی غزه پس از جنگ خواهند بود.

طبق این گزارش، بر اساس چشم‌انداز امارات، یک دولت تکنوکرات فراگیر فلسطینی باید در غزه تشکیل شود و از حمایت همه طرف‌ها در صحنه فلسطین برخوردار باشد.[4]

این موضع امارات مطلب جدیدی نیست. سه سال قبل و پس از حملات شدید هوایی و توپخانه‌ای رژیم صهیونیستی علیه مردم نوار غزه که از دهم ماه مه ۲۰۲۱ آغاز شد و به مدت ۱۲ روز ادامه داشت و باعث کشتار و خرابی ها شده بود، دولت امارات به آمریکا اعلام کرده بود که به شرطی در بازسازی غزه مشارکت می‌کند که جنبش حماس در هیچ یک از ساز و کارها و مراحل انتقال پول و بازسازی نباید حضور داشته باشد. [5]

جنگی که ارتش رژیم اشغالگر از 7 اکتبر با غزه آغاز کرده است، تأثیرات مخربی بر روابط اسرائیل با کشورهای منطقه برجای گذاشته است اما امارات همچنان نقش بزرگ ترین حامی تل آویو در منطقه را ایفا می کند.

در چند ماه اخیر شاهد انتقادات شدید اللحن مصر، اردن و ترکیه از اسرائیل به دلیل این حمله و بروز تنش در روابط بین اسرائیل و و این سه کشور بوده ایم؛ سه کشوری که روابط گسترده و به نسبت قدیمی تری با این رژیم داشته اند اما امارات شیوه ی متفاوتی در پیش گرفته است.

امارات مواضع خود را در این خصوص بر مبنای ائتلاف فراگیر با اسرائیل و مخالفت تاریخی خود با گروه اخوان المسلمین و گروه های وابسته به این جماعت از جمله حماس، تدوین کرده است.

امارات که ثبات منطقه ای را انگیزه اصلی خود از پیوستن به توافق های ابراهیم و سازش با اسرائیل در سال 2020 می داند، از عملیات طوفان الاقصی عصبانی است، چون این حمله تمام رؤیاهای این کشور را برای تنش زدایی در خاورمیانه حداقل در کوتاه مدت و میان مدت از بین می برد.

امارات تنها کشور عرب منطقه است که از 7 اکتبر به بعد روابط و تعاملات علنی خود را با اسرائیل همچنان حفظ کرده است.

حتی پس از آنکه وزارت خارجه امارات حمله حماس به شهرک های صهیونیست نشین را محکوم کرد، محمد بن زاید، رئیس این کشور با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل تماس تلفنی برقرار کرد. این کشور به رغم تمام احساسات عمومی و مواضع ضد اسرائیلی پس از این حمله، اعلام کرد که توافق های ابراهیم به قوت خود باقی است.

بر این اساس امارات تا الان هیچ تغییری در سطوح روابط خود با اسرائیل ایجاد نکرده است و قدمی از برنامه های همکاری دو جانبه با این رژیم عقب ننشسته است.[6]

در سال‌های اخیر، برخی کشورهای عرب منطقه و متحدین غربی شان بی توجه به قضیه فلسطین بر این باور بودند که عادی سازی روابط اعراب با اسرائیل، بدون توجه به راه حلی برای مناقشه اسرائیل و فلسطین، صلح و رفاه و امنیت منطقه ای را به همراه خواهد داشت و موجب پیشرفت و شکوفایی اقتصادی کشور متبوعشان می شود.

عملیات ۷ اکتبر واهی بودن این باور را عیان ساخت و روشن شد تا زمانی که برای قضیه فلسطین راه حلی اندیشیده نشود، فلسطینیان بازیگران منفعل منطقه نخواهند بود تا دیگران برایشان تصمیم بگیرند یا آنها را نادیده بگیرند و نمی‌توان آنها را در تعاملات منطقه ای و بین المللی دور زد و آینده منطقه و ثبات آن ارتباطی تنگاتنگ با آرمان فلسطین دارد.

توافق های عادی سازی روابط، به جای محدود کردن اقدامات توسعه طلبانه اسرائیل و شهرک نشین های صهیونیست، به نادیده گرفتن بیشتر حقوق فلسطینی ها و جسارت فزاینده تر صهیونیست ها منجر شد.

از سوی دیگر، برای اسرائیل هم این توافقنامه نه فقط روابط تجاری و دیپلماتیک را با کشورهای عربی امضاکننده به ویژه کشور ثروتمند نفتی امارات و بحرین به طور چشمگیری گسترش داد، بلکه بر هماهنگی نظامی و اطلاعاتی آنها نیز افزود.

اقدام دیگر امارات، امضای توافق جدید با اسرائیل برای حفاظت از اسرائیل مقابل انصارالله یمن بود. در میانه بمباران و کشتار غیرنظامیان در نوار غزه، براساس این توافق اعلام شد یک مسیر زمینی میان دبی و بندر حیفا برای دور زدن تهدیدهای یمن برای بستن دریای سرخ به روی کشتی های مرتبط با اسرائیل ایجاد می شود.

نقش پایگاه الظفره امارات برای جنگنده های آمریکا و اروپا در حمایت از اسرائیل را نیز در تحولات منطقه ای نباید نادیده گرفت.

این در حالی است که براساس گزارشی از شورای آتلانتیک، مقامات اماراتی در صحبت های خصوصی ابراز امیدواری کرده بودند که اسرائیل با موفقیت حماس را از بین ببرد و این کار را به ویژه به سرعت انجام دهد، قبل از اینکه احساسات عمومی اعراب غیرقابل کنترل شود.[7]

در پایان این گونه می توان نتیجه گرفت که حکام کشورهای عربی به ویژه امارات متحده عربی، نه تنها دلسوز مردم فلسطین نیستند بلکه آنان به فلسطین به دید یک کارت بازی و وجه المصالحه برای منافع خود نگاه می کنند.


[1] https://fararu.com/fa/news/736005/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86

[2] https://fa.alalam.ir/news/6866963/%D9%85%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%88%D8%B2%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%D9%87-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3

[3] https://nournews.ir/fa/news/173684/%D8%BA%D8%B2%D9%87-%D9%88-%D9%86%D8%B4%D8%B3%D8%AA-%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8

[4] https://www.isna.ir/news/1403023122825/%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%BA%D8%B2%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA

[5] https://www.mashreghnews.ir/news/1222979/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%BA%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D9%85%DA%A9-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%B1%D8%B7%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%AD%D9%85%D8%A7%D8%B3-%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF

[6] https://fa.alalam.ir/news/6748188/%D8%B1%D9%85%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4-%D8%AD%D9%82%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%B5%D9%87%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C-

[7] https://www.khabaronline.ir/news/1860496/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%BA%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%D8%AF