امین مهدوی

اتحادیه اروپا برای ماه ها است که تحت اعتراضات گسترده کشاورزان در کشورهای مختلف این اتحادیه قرار گرفته است. از آلمان و یونان و پرتغال تا لهستان و فرانسه همه‌ی کشاورزان به خیابان ها آمده اند و از تصمیمات سیاست مدارانشان ناراضی و ناخشنود هستند. اوج این اعتراضات ابتدا در فرانسه با بستن راه های متنهی به پاریس بود که باعث غافلگیری دولت این کشور شد و سپس اعتراضات گسترده در مقابل پارلمان اروپا که کشاورزان به دنبال شنیده شدن صدای اعتراض و دغدغه هایشان بودند. آنها از بوروکراسی عذاب آور بروکسل بسیار خشمگین و البته به نظر ناامید هستند.
نگرانی از چیست؟

کشاورزان اروپایی پس تصمیمات جنجالی اخذ شده توسط برخی دولت های این اتحادیه نگران افزایش فشارها و هزینه ها هستند. تصمیماتی از قبیل حذف تدریجی یارانه گازوئیل در آلمان یا کاهش انتشار نیتروژن در هلند که می تواند زنگ خطر برای کشاورزان در دیگر کشورهای قاره باشد زیرا قوانین اروپایی می توانند به دیگر کشورها هم سرایت کنند. کشاورزان اروپایی بر این باور هستند که با افزایش هزینه ها و کاهش حمایت های دولتی در کنار ایجاد قوانین سخت گیرانه، اوضاع برای کشاورزان بیش از پیش سخت تر خواهد شد[1]. و آنها در زمره اولین گروه‌هایی هستند که باید تاوان تعدیل بودجه دولت هایشان را پرداخت کنند در حالیکه بخش عمده‌ای از آنها با سیاست های دولت‌هایشان همراه نیستند، نشانه آن را می توان در رای آوردن جریان های راست افراطی در برخی کشورها مانند هلند دید که یکی از وعده های مهم دولت آن از بین بردن محدودیت ها برای کار کشاورزی بود.

به علاوه این افزایش هزینه ها بیشتر به خاطر جنگ در اوکراین و افزایش هزینه سوخت است که با شکل گیری تنش در دریای سرخ، هزینه های دیگر هم رو به افزایش رفته و کار برای کشاورزان بیش از پیش سخت تر خواهد بود. در کنار آن دولت ها برای مدیریت جامعه به صورت دستوری قیمت برخی اقلام کشاورزی را پایین نگه داشته‌اند که این موضوع باعث نگرانی و اعتراض کشاورزان شده است. هم چنین واردات نیز مشکل ساز شده است، به ویژه در اروپای مرکزی و شرقی، جایی که سیل محصولات کشاورزی ارزان از اوکراین - که اتحادیه اروپا پس از جنگ با روسیه از سهمیه ها و عوارض خود به صورت موقت صرف نظر کرد - قیمت ها را کاهش داده و نارضایتی از رقابت ناعادلانه را افزایش داده است.

در کنار این چالش ها باید به تنش های اقلیمی شدید به دلیل تغییرات آب و هوایی که به طور فزاینده ای بر تولید تأثیر می گذارد نیز اشاره کرد: برخی از مخازن آب در جنوب اسپانیا تنها 4 درصد ظرفیت دارند، در حالی که آتش سوزی های جنگلی حدود 20 درصد از درآمد سالانه کشاورزی یونان را در سال گذشته از بین برد.

اروپای جنوبی تاکنون شاهد اعتراضات نسبتا کمی بوده است، اما با توجه به اینکه دولت ها، به ویژه در اسپانیا و پرتغال، محدودیت های اضطراری آب را در بحبوحه خشکسالی های بی سابقه در نظر گرفته اند، ممکن است شرایط درآنجا نیز تغییر کند[2].
عقب نشینی سیاست مداران؟

قوانین سخت گیرانه اروپا درباره کشاورزی و کاهش آلاینده های زیست محیطی در کنار ایده های اروپایی مشترک به نظر در۶۰ سال گذشته موفق بوده اند اما هرچه زمان جلوتر می‌رود این رویکرد ناکارآمدتر می‌شود و اروپا باید به فکر تغییرات گسترده در قوانین خود باشد زیرا کشاورزان معتقدند با قوانین فعلی کشاورزی اروپا به ویرانی خواهد رفت[3].

در کنار تلاش اتحادیه اروپا مانند طرح کمیسیون اروپا برای کاهش واردات از اوکراین تا تلاش برای تغییر قوانین واردات محصولات کشاورزی از آمریکای جنوبی، دولت های ملی اروپایی نیز عقب نشینی های گسترده ای را انجام داده اند. در آلمان دولت از طرح حذف تدریجی یارانه سوخت عقب نشینی کرد و در فرانسه دولت مالیات بر سوخت های دیزل را لغو کرد و یارانه‌ای بیش از۱۵۰ میلیون یورو برای کشاورزان در نظر گرفته است[4].

به نظر می رسد با توجه به اینکه سال پیش رو سال انتخابات پارلمان اروپا است و اقبال مردم به سمت راست افراطی رو به افزایش است، دولت های اروپایی برای در قدرت ماندن و داشتن شانس رقابت حاضر به پرداخت بهای بیشتری به گروه های ناراضی باشند تا بتوانند هم چنان اروپا به عنوان یک کل و یک اتحادیه حفظ کنند. زیرا اگر دولت های اروپایی نتوانند اقبال عمومی به جامعه کشاورزان را به دست آورند. به نظر می‌رسد باید هزینه های سنگینی برای این کار پرداخت کنند. بنابراین این احتمال وجود دارد که اروپا حداقل به صورت موقت به سمت اصلاح قوانین، حمایت از کشاورزان خود، افزایش فشار به اوکراین در زمینه صادارات غلات و شاید رایزنی با کشورهای دارای منابع سوخت فسیلی برای تامین سوخت ارزان قیمت برود. به هرحال اروپا هم چنان در موضع اقتدار کافی نیست و می تواند با یک اشتباه و یا عدم همراهی چند عضو یاغی مانند مجارستان با چالش های بسیار جدی و عمیقی روبه رو شود و مجبور به تغییر کامل رویکرد خود در زمینه های مختلف شود. آینده پیش رو بهتر ما را از شرایط اروپا آگاه خواهد کرد.



[1] theconversation.com

[2] theguardian.com

[3] .politico.eu

[4] theguardian.com