12
روایت ایران و طرف‌های غربی از مثبت شدن وین همچنان متفاوت و قدری هم متضاد است. ایران گفته که سمت و سوی مثبت مذاکرات که از پنج شنبه شروع شده، ناشی از نگاه واقع‌بینانه‌تر طرف‌های غربی به پیشنهاد‌های ایران است.
روایت ایران و طرف‌های غربی از مثبت شدن وین همچنان متفاوت و قدری هم متضاد است. ایران گفته که سمت و سوی مثبت مذاکرات که از پنج شنبه شروع شده، ناشی از نگاه واقع‌بینانه‌تر طرف‌های غربی به پیشنهاد‌های ایران است، ولی طرف‌های اروپایی روی غلتک افتادن مذاکرات را به عقب‌نشینی ایران نسبت می‌دهند. در گرماگرم جنگ روایت‌های متفاوت، منابع اروپایی برای اولین بار قبول کردند که تغییر سند جمع‌بندی شده سی‌ام خرداد (۲۰ ژوئن) نیز ممکن است؛ چیزی که احتمالاً تصویری واقعی‌تر از اینکه چه کسی درباره چه چیزی عقب‌نشینی کرده، ارائه می‌کند. منابع اروپایی همچنین برای اولین بار ظرف ۹ ماه گذشته تأیید کردند که همچنان هشت اختلاف کلیدی حل نشده بین دو طرف باقی مانده است.
نگاه‌های دوخته شده به در‌های بسته هتل کوبورگ برای انتشار خبری درباره مذاکرات ۱+۴ در روز‌های گذشته، باعث موجی از اخبار و گمانه‌زنی‌ها شده است. بعد از اینکه هیئت ایرانی دو سند شامل رفع تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای را به طرف‌های مقابل ارائه داد، از روز پنج شنبه پس از بازگشت مجدد طرفین پای میز مذاکره، روایت‌های متعدد و بعضاً متضادی از چشم‌انداز مذاکرات منتشر می‌شود. تا همین ۱۰ روز قبل، همزمان با برگزاری راند اول دور هفتم گفتگو‌های احیای برجام، اروپایی‌ها پا در یک کفش کرده بودند که ایران منعطف نیست و بر اساس همین روایت تا جایی پیش رفتند که از امکان شکست مذاکرات سخن گفتند. حالا ظاهراً برای آن‌ها به یکباره مذاکرات روی ریل افتاده و از بهترشدن وضع صحبت می‌کنند و البته روایت‌شان این است که این اوضاع بهتر، نتیجه انعطاف ایران، یا دقیق‌تر، آنگونه که گاردین گفته عقب‌نشینی ایران است. یک مقام ارشد اروپایی که نامش فاش نشد، روز جمعه با اعلام اینکه گفتگو‌ها در وین در مسیر رو به جلو است، در عین‌حال گفت که هنوز هشت نکته برای دستیابی به توافق با ایران در وین باقی مانده است، موضوعاتی که به زعم وی مسائل بزرگی هستند. وی گفت: «ما درست در مسیر کاملاً منطقی مذاکرات پیش می‌رویم.»
نکات مبهم باقیمانده
این مقام اروپایی اگرچه تعداد موارد حل نشده را برشمرده، اما این را نگفته که اولاً کل مسائلی که مورد رایزنی قرار گرفته چند تا بوده و به این هم اشاره نکرده که آنچه که به زعم وی مسائل مهم است، شامل چه مواردی می‌شود. اینجا همان نقطه‌ای است که در روایت‌های مختلف نیز مغفول مانده است. پیش از این هم اعلام شده بود، چگونگی رفع تحریم‌ها، اینکه چه کسی باید گام اول را بردارد یا اینکه دو طرف باید با هم اقدام کنند و نیز روند راستی‌آزمایی که طرف غربی معتقد است باید به سرعت انجام شود، ولی ایران تأکید دارد که راستی‌آزمایی حقیقی مستلزم سپری شدن زمان است، در زمره مسائل عمده اختلافات باقیمانده باشد. همچنین، جنس تحریم‌هایی که باید لغو شوند و خط قرمز ایران مبنی بر اینکه نباید در این مذاکرات، بندی درباره مسائل دیگر از جمله تحولات منطقه‌ای و موشکی و منطقه گنجانده شود، نیز بخش دیگری از مسائل باقی مانده باشند. لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه امریکایی «وال استریت ژورنال» در رشته توئیتی به نقل از این مقام ارشد اتحادیه اروپایی نوشت: «بدیهی است که متن ۲۰ ژوئن زمینه مشترک کار است. اما این مانع نمی‌شود که هر هیئتی پیشنهاد‌های خود را برای تغییر ارائه کند. اما آن متن، آینده هر توافقی در اینجا در وین است.» صحبت طرف اروپایی اگرچه به صراحت به انعطاف در مواضع طرف‌های مذاکره با ایران اشاره ندارد، اما این را هم رد نمی‌کند که نه تنها پیشنهاد‌ها می‌توانند زمینه‌ساز تغییر باشند، بلکه به نوعی از آن استقبال هم می‌شود.
جدیت در بی‌اثر کردن تحریم‌ها
پیش‌تر، خبرگزاری فارس با استناد به اظهارات منابع مطلع گزارش کرده بود که در دور جدید مذاکرات، طرف‌های غربی در مقابل ابتکار عمل ایران دست بسته ماندند. انعکاس این موضع‌گیری در سخنان علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز مشهود است. وی که ریاست تیم مذاکره‌کننده را بر عهده دارد در این مورد گفت: «آنچه امروز احساس کردم با چیزی که روز جمعه احساس کردم متفاوت بود. احساسم این بود که طرف مقابل اراده جدی‌تر برای ورود به گفتگو‌های مؤثر و نتیجه‌بخش را پیدا کرده است.»باقری جمعه شب، به دنبال دیدار با الکساندر شالنبرگ، وزیر خارجه اتریش نیز در توئیتر نوشت: «رفتار مسئولانه ایران توافق را زنده نگه داشته است. فضاسازی دروغین خارج از اتاق مذاکره نمی‌تواند در جدیت مذاکره‌کنندگان در رسیدن به توافقی که از حقوق و منافع ملت ایران صیانت کند، وارد کند.» حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز روز شنبه در گردهمایی سفرا و رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشور‌های همسایه گفت: «در حوزه بی‌اثر کردن و لغو تحریم‌ها دو مأموریت مهم به دستگاه دیپلماسی سپرده شده است. ما موظفیم مجاهدت کنیم و با رویکردی انقلابی و جهادی هم در مسیر بی‌اثر کردن تحریم‌ها به تحقق این شعار و سیاست دولت آقای دکتر رئیسی که توسعه پایدار اقتصادی بدون نگاه به مذاکرات وین را دنبال می‌کنند، کمک کنیم.» سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه دیگر مقام ایرانی است که در گفتگو با بخش خبری ۱۴ صدا وسیما با اشاره به تعامل هر چه بیشتر با کشور‌های همسایه در حوزه پولی از خبر‌های بهتر در حوزه خنثی‌سازی تحریم‌ها طی روز‌های آتی سخن گفته است.
مذاکره بر سر بند‌های مغایر برجام
یک منبع آگاه نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران به ایرنا گفته که متن شش دور قبلی مذاکرات وین قابل احترام است، اما چون بر سر آن توافق نشده، قابل مذاکره خواهد بود؛ چیزی که حالا طرف اروپایی نیز درباره آن انعطاف نشان می‌دهد. بر همین اساس بند‌هایی از متن که مغایر با توافق ۲۰۱۵ است یا تأمین‌کننده آن نیست، باید تغییر کند. سید محمد مرندی، کارشناس مسائل بین‌الملل و از مشاوران تیم مذاکره‌کننده به شبکه المیادین گفت که ارائه پیش‌نویس‌های جدید هیئت مذاکره‌کننده ایرانی، به معنای بی‌اعتباری پیش‌نویس‌های پیشین نیست و هیئت ایرانی پیش‌نویس‌های جدید را به این دلیل ارائه کرده است که طرح‌های قبلی به نوعی کامل نبود. مرندی همچنین گفت که مواضع اروپایی‌ها در قبال پیش‌نویس‌های ارائه شده هیئت ایرانی مقدار کمی تغییر کرده است. او تأکید کرد که این تغییر موضع نشانه خوبی است، اما می‌بایست طرح نهایی، حقوق کامل ایران را به رسمیت بشناسد. مرندی روز شنبه نیز در گفتگو با شبکه خبری الجزیره از انعطاف طرف اروپایی خبر داد، اما گفت که هنوز برای اینکه درباره روند مذاکرات وین قضاوت شود، زود است، اما نشانه‌های مثبتی مشهود است.
روزنامه سعودی الشرق‌الاوسط هم دیروز به نقل از منابع دیپلماتیک در وین نوشت: «ایران از مواضع خود عقب‌نشینی نکرده و پیش‌نویس جدیدی غیر از آنچه هفته گذشته عرضه کرد، ارائه نکرده است. اختلافات همچنان زیاد است و در روز‌های پیش‌رو روشن می‌شود که آیا امکان حل آن‌ها وجود دارد یا نه.» الشرق‌الاوسط خبر رویترز مبنی بر موافقت هیئت ایرانی با مذاکره بر اساس محتوای پیش‌نویس ۲۰ ژوئن مورد را تکرار کرد؛ موضوعی که یک منبع آگاه نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران آن را تکذیب کرده است. این روزنامه سعودی همچنین مدعی شد که طرف‌های مذاکره‌کننده روز گذشته بر سر تفسیر «نقطه شروع» مذاکرات اختلاف نظر دارند و هنوز کاملاً مشخص نیست که ایران خواستار مذاکره دوباره بر سر چه مقداری از پیش‌نویس گذشته است. در این بین روسیه نیز که نخست با نگاه مثبت وارد مذاکرات شده بود، در یکی از تازه‌ترین موضع‌گیری‌ها به نقل از سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه اعلام کرد: «شرایط در حال تغییر است، زمان در حال گذر است، شرایط دشوار است و احتمالاً حتی پیچیده‌تر از زمانی که دور ششم مذاکرات به پایان رسید، اما این دلیلی برای نا امید شدن نیست.» ریابکوف پیش‌تر گفته بود که هیچ یک از اعضای برجام نمی‌خواهند این توافق از بین برود و دیروز تصریح کرد: «ما باید در این موضوع هماهنگی نزدیکی با همه شرکت‌کنندگان در این مذاکره داشته باشیم و روسیه آماده است چنین هماهنگی‌هایی را در مسیر‌های مختلف انجام دهد.»
ساز ناکوک آژانس، واشنگتن و تل‌آویو
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفتگو با الجزیره گفت که این نهاد به دنبال توافق با ایران برای نصب مجدد دوربین‌هایش در تأسیسات کرج است. وی اطلاعات درباره تأسیسات کرج را برای اطلاع دادن به مذاکره‌کنندگان در وین ضروری دانست. روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی درباره اختلاف‌نظر رژیم صهیونیستی و دولت امریکا در زمینه تداوم مذاکرات وین برای احیای توافق هسته‌ای نوشت: «اختلافات دیرینه بر سر چگونگی کنار آمدن با برنامه هسته‌ای ایران به تنش‌های جدیدی میان دولت جو بایدن و اسرائیل انجامیده است. دو مقام ارشد اسرائیلی این هفته، واشنگتن را با نگرانی از این موضوع ترک کردند که تعهد امریکایی‌ها به احیای توافق هسته‌ای به توافقی ناقص منتهی شود و به تهران اجازه دهد برنامه غنی‌سازی اورانیوم را با سرعت پیش ببرد.»
نظر
ارسال نظر برای این مطلب