913
تنها ساعاتی قبل از دیدار دونالد ترامپ و شی جین پینگ در 8 آبان 1404 در کره جنوبی، ترامپ در شبکه اجتماعی خود تروث سوشال اعلام کرد که به وزارت جنگ آمریکا دستور داده تا فوراً آزمایش تسلیحات هسته ای را به طور برابر با سایر کشورها آغاز کند.
آخرین آزمایش هسته ای دولت آمریکا در سال 1992 میلادی یعنی برای 33 سال پیش و پس از فروپاشی شوروی رخ داد و پس از آن جورج دبلیو بوش پدر با آغاز دوران تک قطبی آمریکا توقف آزمایش هسته ای زیرزمینی را خبر داد. [1]
با از بین رفتن بلوک شرق تب مسابقات اتمی نیز کاهشی شد؛ اما با سرآغاز افول آمریکا بخصوص پس از بحران مالی 2008 و در مقابل آن رشد سرسام آور چین به عنوان قطب جدید در جهان و حمله روسیه به اوکراین و جداسازی شبه جزیره کریمه نوید سرآغاز جدیدی از دوران رقابت های قدرت بزرگ دوباره به گوش رسید.
در این بین چین به عنوان ابرقدرت جدید در جهان به طور پیوسته تعداد کلاهک اتمی خود را افزایش داد. موضوعی که نگرانی واشنگتن را در پی داشته است. از نگاه دولت مردان آمریکا این سیاست چین موجب شده تا موازنه دو کشور کاهش پیدا کند. طبق گزارش موسسه صلح استکهلم (سیپری) پکن ذخیره کلاهکهای هستهای خود را سریعتر از هر کشور دیگری افزایش میدهد. چین اکنون دستکم ۶۰۰ کلاهک هستهای دارد و از سال ۲۰۲۳ حدود ۱۰۰ کلاهک در سال به ذخیره آن افزوده شده است.[2]
با نرخ فعلی افزایشها، چین میتواند تا سال ۲۰۳۵ دارای ۱۵۰۰ کلاهک هستهای شود. این تقریباً به اندازه تعداد کلاهکهایی است که روسیه و آمریکا در حال حاضر برای استفاده در زمان کوتاه آماده دارند.
سیاست مقابله آمریکا با رشد تسلیحات اتمی چین به عنوان دومین ابرقدرت دنیا از زمان جو بایدن به صورت عملیاتی شروع به کار کرد. براساس برآورد دولت آمریکا در زمان بایدن سیاست بازدارنده آمریکا باید توجه ویژه ای به افزایش سریع زرادخانه هستهای چین داشته باشد، زرادخانهای که در دهه آینده از نظر اندازه و تنوع با ذخایر آمریکا و روسیه قابل مقایسه خواهد شد. [3]
این سیاست که از زمان بایدن شروع به کار کرد و در دوران ریاست جمهوری دور دوم ترامپ به اوج خود رسید، با افزایش اختلافات میان چین و آمریکا هر دو دولت بخصوص واشنگتن به عنوان قدرت برتر که جایگاه خود را در معرض خطر می بیند، برای مقابله با رشد چین و احتمال حمله روسیه به اروپا؛ آمریکا که جایگاه خود را به عنوان ابر قدرت در معرض خطر می بیند برای بازگشت توازن مدنظر خود سیاست رقابت اتمی را دوباره آغاز کرد.
دستور دونالد ترامپ برای ازسرگیری آزمایشهای تسلیحات اتمی، یکی از تصمیم هایی است که روابط بین الملل را وارد دوران جدیدی می کند زیرا این سیاست عملاً پیمان جامع منع آزمایشهای هسته ای را که از سال 1996 میلادی به عنوان ستون اصلی نظام کنترل تسلیحات شناخته میشد، بیاعتبار کرده و فضای بیاعتمادی را در روابط میان قدرتهای هستهای افزایش می دهد. [4]
این پیمانبهمنزله یکی از ابزارهای کلیدی در جلوگیری از گسترش رقابت تسلیحاتی بوده است. تصمیم ترامپ این پیام را مخابره میکند که واشنگتن دیگر خود را مقید به هنجارهای بینالمللی در حوزه تسلیحات نمیداند و کشورهای دیگر هم برای اینکه در مسابقه هسته ای توازن و بازدارندگی خود را با آمریکا برقرار کنند؛ یعنی شروع به تست تسلیحات اتمی کنند. [5]
این سیاست دولت آمریکا همچنین موجب می شود که کشورهای غیراتمی نیز به این سمت بروند که برای تامین امنیت و بازدارندگی نیاز است که اتمی شوند و تلاش های جهانی و نهادهای بینالمللی برای مهار گسترش سلاح های کشتارجمعی را بی نتیجه میکند.
روسیه و چین واکنش تندی به سیاست جدید آمریکا نشان دادند. وزارت خارجه چین ادعای ترامپ پیرامون آزمایش سلاح هسته ای از سوی پکن را رد کرد و روسیه نیز واکنش شدیدتری نشان داد؛ پوتین رییس جمهور روسیه هم گفت اگر آمریکا یا هر کشور دیگری چنین آزمایش های هسته ای را انجام دهد، روسیه موظف است اقدامات متقابل را از سر گیرد. [6][7][8]
در واقع تصمیم ترامپ موجب می شود که چین و روسیه به عنوان دو ابرقدرت هسته ای هم سنگ؛ آزمایشهای هسته ای آمریکا را تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی خود و توازن در سطح بین الملل ببینند. این دو کشور این طور برداشت می کنند که آمریکا به دنبال برتری هسته ای است و پکن و مسکو نیز برای به چالش کشیدن این موضوع و برقرار کردن موازنه قوا آزمایش های اتمی جدید انجام بدهند و سامانه های هسته ای جدیدی را توسعه بدهند.
با تشدید فضای بی اعتمادی احتمال بروز اشتباهات راهبردی و بحران های نظامی افزایش پیدا میکند که می تواند به درگیری هسته ای میان این سه ابر قدرت اتمی منجر شود. با تشدید رقابت تسلیحات هسته ای کشورهای دیگر اتمی نیز برای عقب نماندن از این رقابت و افزایش نگرانی ها انگیزه بیشتری برای افزایش توان هسته ای را پی میگیرند.
آزمایش های هسته ای در طول قرن بیستم، یکی از مخرب ترین اشکال فعالیت بشر علیه محیط زیست بوده. بین سال های 1945 تا 1996 بیش از 2 هزار آزمایش هسته ای در جهان انجام شد که براساس گزارش کمیسیون علمی سازمان ملل متحد ( UNSCEAR ) میلیون ها نفر در مناطق اطرف محل آزمایش ها در معرض پرتوهای رادیواکتیو قرار گرفتند که منجر به بیماری های بخصوص سرطان شد.[9]
این آزمایش ها آلودگی گسترده محیط زیستی را در پی داشت بخصوص آزمایش های اتمی آمریکا در آب های اقیانوس آرام که منجر به مهاجرت اجباری هزاران نفر گردید. پرتوهای آزادشده از انفجارهای هستهای، به لایههای خاک، منابع آب زیرزمینی و جو نفوذ کرده و اثرات ماندگار چند صد ساله بر جای میگذارند.
دانشمندان زیستمحیطی در گزارش مؤسسه بینالمللی صلح استکهلم (SIPRI) هشدار دادهاند که حتی یک آزمایش هستهای جدید میتواند ذرات رادیواکتیو را تا ارتفاعات جوی منتشر کرده و موجب بارشهای آلوده در مناطق دوردست شود. این پدیده که در دهه ۱۹۶۰ به نام «باران رادیواکتیو» شناخته شد، یکی از دلایل اصلی ممنوعیت جهانی آزمایشهای جوی بود.[10]
اقدام آمریکا به معنای بی اعتنایی به پیمان های تسلیحاتی است. دیگر کشورهای اتمی باید با هماهنگی گفتگو های چندجانبه ای را آغاز کنند که با فشار دیپلماتیک واشنگتن هم باید حضور داشته باشد. افزایش رقابت هسته ای نگرانی تمامی کشورهای اتمی و غیراتمی را درپی خواهد داشت و این می تواند منجر به شکل گیری پیمان های جدیدی اتمی شود. سازمان ملل متحد نیز به عنوان بزرگترین نهاد بین المللی می تواند از طریق مجمع عمومی و همچنین شورای امنیت پیشنهاداتی را برای آغاز مذاکرات منع گسترش سلاح های هسته ای شروع کند.
[1] https://www.nbcnews.com/politics/national-security/trump-orders-pentagon-begin-testing-nuclear-weapons-immediately-rcna240681
[2] https://www.theguardian.com/world/2023/oct/20/china-expanding-nuclear-arsenal-much-faster-than-predicted-us-report-says
[3] https://www.nytimes.com/2024/08/20/us/politics/biden-nuclear-china-russia.html
[4] https://www.iai.it/en/pubblicazioni/c05/thinking-unthinkable-consequences-trumps-decision-resume-nuclear-testing
[5] http://eng.chinamil.com.cn/2025xb/O_251451/16421207.html
[6] https://www.aljazeera.com/news/2025/11/3/china-denies-nuclear-testing-calls-on-us-to-maintain-moratorium
[7] https://www.washingtonpost.com/national-security/2025/11/06/trump-nuclear-test-russia-putin/
[8] https://www.cnbc.com/2025/10/30/russia-on-guard-after-trumps-call-to-resume-nuclear-weapons-testing.html
[9] https://www.un.org/en/un-chronicle/ending-nuclear-testing-advance-global-peace-and-security
[10] https://www.sipri.org/sites/default/files/2023-01/elements_of_a_planetary_emergency-environment_of_peace_part_1.pdf
نظر
ارسال نظر برای این مطلب