11
موضوع برگزاری نشستی در بغداد از حدود یک ماه قبل مطرح شد تا کشور‌های همسایه عراق به همراه برخی کشور‌های دیگر در مورد تعاون و همکاری منطقه‌ای با هم بحث و تبادل‌نظر کنند. سفر اخیر فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق به تهران به همین منظور بود تا دعوت رسمی نخست‌وزیر عراق مصطفی الکاظمی از ریاست جمهوری ایران را برای شرکت در این کنفرانس تقدیم کند. علاوه بر ایران، الکاظمی دعوت‌نامه‌هایی برای کشور‌های ترکیه، اردن، عربستان سعودی، مصر، قطر، امارات متحده عربی و پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل فرستاد. حضور سطوح متفاوت هیئت‌های اعزامی این کشور‌ها به کنفرانس بغداد پیام‌های قابل‌توجهی را در بر دارد. جدای از اینکه کنفرانس بغداد یک غایب بزرگ دارد و همین دو نکته نیز به خوبی نشان می‌دهد که فاصله زیادی از حرف تا عمل در این کنفرانس هست.
ایران، ترکیه و عربستان سعودی سه کشوری هستند که در این کنفرانس در سطح وزیران خارجه شرکت کرده‌اند و کشور‌های اردن، مصر و قطر در سطح سران، جدای از اینکه حضور محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی، را هم می‌توان در همین سطح ارزیابی کرد. به این ترتیب، هیئت‌های کشور‌های کلیدی در اوضاع و شرایط منطقه‌ای در سطحی پایین‌تر از انتظار الکاظمی به بغداد رفته اند و این نکته نشان می‌دهد که تأثیر این کنفرانس دست‌کم در وضعیت منطقه را نمی‌توان در آن حدی دانست که بتواند تعیین‌کننده باشد. از سوی دیگر، غیبت سوریه در این کنفرانس هم می‌تواند بر نقش ضعیف کنفرانس بغداد برای ایجاد تعاون و همکاری منطقه‌ای تعیین‌کننده باشد. باید به یاد داشت که معضل داعش در عراق ریشه در جنگ داخلی سوریه داشت و دست‌کم از این جهت، مشارکت سوریه برای رسیدن به تعاون و همکاری منطقه‌ای امری حیاتی است و غیبت این کشور در کنفرانس بغداد موفقیت‌آمیز بودن آن را به شدت زیر سؤال می‌برد. به عبارت دیگر، چگونه می‌توان بدون حضور سوریه از همکاری منطقه‌ای برای مبارزه با تروریسم صحبت کرد؟
با این حال، برگزاری این کنفرانس برای شخص الکاظمی دستاورد‌های قابل‌توجهی به همراه دارد. می‌توان گفت که او تلاش کرده با این کنفرانس نشان دهد قادر به جمع کردن نمایندگان کشور‌های مهم منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دور هم به مرکزیت عراق است. آمدن عبدالفتاح السیسی، ملک عبدالله پادشاه اردن، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، و حتی بن زاید به بغداد پاسخ مثبتی است به این هدف کاظمی تا اینکه بتواند وضعیت سیاسی خود را در داخل عراق تقویت کند. این موضوع با توجه به اینکه عراق خود را آماده برگزاری انتخابات پارلمان در اکتبر آینده می‌کند قابل توجه است به خصوص اینکه حالا جناح صدر نیز در تصمیم خود برای تحریم این انتخابات تجدیدنظر کرده و مقتدی صدر جمعه گذشته اعلام کرد که با قاطعیت در انتخابات عراق شرکت خواهد کرد. این کنفرانس بغداد می‌تواند مانور قابل توجه سیاسی الکاظمی در داخل عراق باشد تا اینکه خود را در برابر جریان‌های سیاسی به عنوان کسی نشان بدهد که قادر است جایگاه قابل توجهی به عراق در بازی‌های منطقه‌ای بدهد. با این حال، بر کسی پوشیده نیست که او توانایی محدودی در این بازی‌ها دارد. قدرت‌نمایی‌های اخیر ترکیه در شمال عراق با انجام عملیات‌هایی نظیر پنجه ببر و چنگال عراق این محدودیت‌ها را نشان داد و الکاظمی عکس‌العمل ضعیفی از خود برای ایستادگی در برابر مداخله‌جویی‌های نظامی ترکیه نشان داد. از سوی دیگر، عدم حضور سوریه در کنفرانس بغداد نیز نشان داد که او چگونه در برابر فشار امریکا تسلیم شد و نتوانست با آوردن سوریه اعتماد بین کشور‌های منطقه را تقویت کند. با توجه به این مسائل است که نمی‌توان دستاورد فراتر از حرف و شعار برای کنفرانس بغداد متصور شد و اگر هم دستاوردی داشته باشد در حد بهره‌برداری‌های سیاسی الکاظمی در داخل عراق است.
نظر
ارسال نظر برای این مطلب