منتتجایکی از موضوعات مهم دنیای امروز که مایه نگرانی جامعه بشری است نقض فراگیر حقوق بشر در سراسر جهان توسط دولت‌های مختلف، نسبت به اتباع خود یا دیگر ملت‌ها و اقلیت‌هاست. در این میان هرگاه که صحبت از نقض حقوق بشر در مجامع جهانی به میان می‌آید نام عربستان سعودی در صدر قرار دارد(۱). سعودی‌ها هم در داخل کشورشان و هم در سالهای اخیر به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در درگیری‌های مسلحانه کشورهای منطقه از جمله بحرین، یمن، عراق و سوریه آشکارا حقوق بشر را زیر پا گذاشته‌اند(۲).
بیگانه بودن سعودی‌ها با حقوق بشر مربوط به نوع ساختار قدرت در این کشور است. آنان اعتقادی به نقش مردم در قدرت ندارند و هیچ انتخابات جدی در عربستان برگزار نمی‌شود و مردم در تعیین پادشاه این کشور هیچ نقشی نداشته و در حالی که شاهزادگان سعودی زندگی بی‌نظیری به لحاظ رفاه و ثروت افسانه‌ای دارند، بخش زیادی از مردم عربستان با فقر، بیکاری و تبعیض ساختاری مواجه هستند(۳).
بادیه‌نشینان در عربستان بخشی از جامعه هستند که مورد تبعیض قرار می گیرند. آن‌ها در بخش اشتغال دولتی هیچ جایگاهی ندارند، در بخش خصوصی هم فعالیت بسیار محدودی دارند. برای ازدواج هم با دشواری‌هایی مواجه هستند، چرا که برای ازدواجشان ابتدا موافقت وزارت کشور عربستان شرط است، در حالی که شهروندان معمولی نیازی به کسب موافقت وزارت کشور ندارند. بیمارستان‌های دولتی نیز حاضر به پذیرش بادیه‌نشینان نیستند، در نتیجه ثبت موالید هم برای آن‌ها صورت نمی‌گیرد، همچنین بادیه‌نشینان به دلیل نداشتن شناسنامه و پاسپورت برای تحصیل نیز با مشکل روبه رو هستند و قادر به ثبت نام فرزندان خود برای تحصیل در مدارس نیستند(۴).
بر اساس گزارش جهانی تفاوت میان زن و مرد در سال ۲۰۱۷، عربستان سعودی از بین ۱۴۴ کشور از نظر آزادی زنان در رتبه ۱۴۱ قرار دارد. همچنین وضعیت زنان سعودی در زمینه کار و اشتغال هم نامناسب است؛ زیرا فقط ۱۳ درصد از نیروی کار را زنان تشکیل می‌دهند که این امر نشان دهنده این است که زنان جویای کار در عربستان قربانی تبعیض جنسیتی هستند(۵).
این سبک قدرت و زندگی سبب بروز شکاف میان بخش بزرگی از جمعیت عربستان و خاندان آل سعود و شکل‌گیری جنبش‌های اعتراضی و انتقادهای گسترده از حاکمان عربستان شده است. با این حال، آل سعود تاب هیچ اعتراض، انتقاد و حتی فعالیت مدنی را ندارد و هر جنبش یا شخصیتی که به وضعیت بسته و خشن قدرت در عربستان اعتراض یا انتقاد کند به شدیدترین شیوه سرکوب می‌شود. این وضعیت به خصوص پس از اینکه «محمد بن سلمان» در ژانویه ۲۰۱۵ به قدرت رسید، به مراتب وخیم‌تر شده است(۶).
نکته دیگر این است که نظام سرکوبگر عربستان در برخی مناطق جغرافیایی این کشور فعال‌تر عمل می‌کند، مناطق شرقی از مهم‌ترین این مناطق است. علت اصلی فعال‌تر بودن سرکوب در شرق عربستان این است که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌‌دهند که عمدتاً در استان الشرقیه ساکن و با تبعیض ساختاری و هدفمند نظام سیاسی عربستان مواجه هستند(۷). از جمله مهم‌ترین سرکوب‌ها و جنایت‌های حقوق بشری آل سعود در سال‌های اخیر می‌توان موارد ذیل را عنوان نمود:
– ۲ ژانویه ۲۰۱۶، شیخ نمر روحانی و عالم شیعه عربستانی به دلیل ‌اتهامات بی‌اساسی که از سوی حکومت آل سعود به وی زده شد اعدام و به شهادت رسید.
– اکتبر ۲۰۱۸ «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول به دستور مستقیم محمد بن سلمان به طرز وحشیانه‌ای به قتل رسید.
– در آوریل ۲۰۱۹، دولت عربستان ۳۷ نفر از بازداشت‌شدگان این کشور را از جمله ۶ نوجوان که در تظاهرات‌های مسالمت آمیز این کشور در ۲۰۱۱ شرکت داشتند، به اتهام «تروریسم» اعدام کرد.
– ۲۴سپتامبر۲۰۱۹، ۴۷ تن از بازداشت‌شدگان سعودی و از جمله ۱۲ کودک در معرض اعدام قرار گرفتند.
– ۱۲ اکتبر۲۰۱۹ سازمان اروپایی – سعودی حقوق بشر اعدام ۱۶۴ نفر در عربستان را در این سال تخمین زد.
– ۱۲ اکتبر ۲۰۱۹ «حسین عبدالعزیز آل ربح» زندانی شیعه اهل قطیف بر اثر شکنجه در زندان «مباحث» در غرب عربستان سعودی به شهادت رسید(۸).
سازمان حقوق بشری سعودی “سند” در بیانیه‌ای که اخیراً در وب سایت خود منتشر کرد، سیستم زندان در عربستان سعودی را به مغایرت کامل با سیستم سازمان ملل برای رفتار نامطلوب با زندانیان متهم کرد و اعلام کرد که شکنجه روشی سیستماتیک برای برخورد با زندانیان در آنجا است، بازداشت آنان در مکان‌های ناشناخته است و خانواده‌های آن‌ها چیزی در مورد آنها نمی‌دانند(۹).
یک وکیل اسکاتلندی در گزارشی که روزنامه «دیلی‌میل» منتشر کرد، به گوشه‌ای از آزارهای جنسی بازپرس‌های سعودی علیه فعالان زندانی حقوق زنان اشاره کرده است. طبق این گزارش، بازپرس‌ها زندانیان زن را پس از وادار کردن به انجام رفتارهای غیراخلاقی، از سقف آویزان کرده و به آنها شوک الکتریکی وارد می‌کردند. زنان در زندان وادار به تماشای تصاویر مستهجن می‌شوند و بازپرس‌ها، آنها را مورد ضرب و شتم قرار داده و به تجاوز تهدید می‌کنند(۱۰)