با گذشت چند روز از خلع قدرت عمران‌خان از نخست‌وزیری پاکستان، این احتمال می‌رود که ژنرال‌های ارتش بار دیگر قدرت را به دست گیرند و چرخه ناآرام قدرت در اسلام‌آباد به ضرر مردم و حزب عمران‌خان بچرخد؛ موضوعی که محمد پیرملازهی، کارشناس مسائل شبه‌قاره در گفت‌وگو با «صبح‌نو» بر آن تاکید می‌کند و می‌گوید: باور من این است که عمران‌خان شانس اندکی دارد، عمران‌خان در معامله با ارتش پیروز شد و آن معامله برهم خورده است. اما ارتش آماده پذیرش احزاب قدرتمند مسلم لیک نواز یا مردم نیست. ظن غالب درحال‌حاضر روی این موضوع تمرکز نسبی دارد. کودتای نظامی ارتش و بازگشت ژنرال‌ها به قدرت، تجربه شناخته‌شده در چرخه ناآرام قدرت در ۷۰ و اندی سال از حیات پاکستان است.
پس از آنکه «عمران‌خان»، نخست‌وزیر پاکستان از جزئیات بیشتری درباره تهدیدهای صورت‌گرفته ازسوی مقام‌های آمریکایی طی یک‌ماه گذشته علیه دولتش پرده برداشت، این کشور صحنه تحولات سیاسی فراوانی بود و موضع‌گیری صریح رهبران سیاسی پاکستان را علیه توطئه «تغییرحکومت» به مدیریت واشنگتن به دنبال داشت. معادلاتی که با ورود به برخی از آن‌ها موجب از‌دست‌رفتن صحنه قدرت عمران‌خان شد.عمران‌خان ایالات‌متحده آمریکا را متهم به طرح‌ریزی یک «توطئه» برای برکناری خود از قدرت کرد. نخست‌وزیر پاکستان همچنین مدعی است واشنگتن به‌دلیل انتقادهایی که او از آمریکا کرده و همچنین دیگر تصمیماتش در صحنه سیاست خارجی، در تلاش برای برکناری اوست. به‌دنبال این اظهارات، جدال بر سر رأی اعتماد به عمران‌خان که روز یکشنبه سوم آوریل (۱۴فروردین) رخ داد، صحنه سیاست در پاکستان را با ناآرامی‌های فراوانی روبه‌رو ساخت که پس‌لرزه‌های آن همچنان در دولت پاکستان احساس می‌شود.در جریان برگزاری جلسه روز یکشنبه (۱۴فروردین) پارلمان پاکستان، قرار بود بر سر طرح عدم اعتماد به عمران‌خان که ازسوی اپوزیسیون تنظیم
شده بود، رأی‌گیری شود. اما نایب‌رییس پارلمان پاکستان از برگزاری جلسه رأی اعتماد خودداری کرد و رییس‌جمهور این کشور نیز پارلمان را منحل کرد. انحلال پارلمان به پیشنهاد عمران‌خان صورت گرفت که از علوی خواسته بود با این اقدام، زمینه را برای برگزاری انتخابات زودهنگام در پاکستان فراهم کند. عمران‌خان همزمان با انحلال پارلمان پاکستان جزئیات بیشتری از مداخلات آمریکایی‌ها را افشا کرد و نام مقام آمریکایی را که چندی پیش با ارسال نامه‌ای، دولت وی را تهدید به براندازی کرده بود، علنی ساخت. به گفته وی، این نامه ازسوی «دونالد لو»، معاون وزارت خارجه آمریکا در امور مربوط به آسیای جنوبی و مرکزی ارسال شده بود. پیشتر در روز ۱۱فروردین نیز «عمران‌خان» اعلام کرده بود که اوایل ماه مارس ۲۰۲۲، نامه‌ای ازسوی سفیر پاکستان در یکی از کشورهای غربی دریافت کرده که در متن آن برنامه ائتلاف اپوزیسیون برای رأی عدم اعتماد به وی مطرح شده بود.
رویکرد ضدآمریکایی عمران‌خان
به‌طورکلی عمران‌خان، ازجمله نخست‌وزیران پاکستانی بود که با شعارهای ضدآمریکایی روی کار آمد. عمران‌خان که بازیکن سابق تیم‌ملی کریکت پاکستان نیز به شمار می‌رود، در میان شعارهای انتخاباتی خود، حملات لفظی متعددی را متوجه نظامیان آمریکایی و اشغال افغانستان ازسوی آمریکا کرد و حتی در مقطعی پس از پیروزی در انتخابات واشنگتن را تهدید به بستن مسیر دسترسی به افغانستان کرد. براین اساس بی‌جهت نیست که او اکنون خلع شدنش از قدرت را نتیجه رویکرد ضدآمریکایی خود می‌داند.اما آنچه به دخالت آمریکا در تحولات پاکستان
در چند هفته گذشته شدت بخشید و کار را به تهدید علنی معاون وزارت خارجه آمریکا علیه عمران‌خان کشاند، چند موضوع برجسته بود: حمایت خان از روسیه در جنگ اوکراین و نزدیکی به چین از مهم‌ترین موضوعاتی است که تحلیلگران دلیل خلع قدرت عمران‌خان ازسوی آمریکایی‌ها ذکر می‌کنند.
پیرملازهی: ارتش آماده پذیرش احزاب قدرتمند نیست و بازگشت ژنرال‌ها به قدرت و کودتای نظامی وجود دارد
«محمد پیرملازهی» در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» در پاسخ به اینکه آیا احتمال بازگشت عمران‌خان و پیروزی حزب انصاف و متحدانش به قدرت وجود دارد یا خیر؟ عنوان کرد: باور من این است که شانس اندکی دارد. اگر انتخابات واقعا آزاد برگزار شود، شانس حزب مسلم لیک‌نواز و حزب مردم بیشتر است. عمران‌خان در معامله با ارتش پیروز شد و آن معامله برهم خورده است اما ارتش آماده پذیرش احزاب قدرتمند مسلم لیک‌نواز یا مردم نیست. ظن غالب درحال‌حاضر روی دو احتمال تمرکز نسبی دارد. اول کودتای نظامی ارتش و بازگشت ژنرال‌ها به قدرت، تجربه شناخته‌شده در چرخه ناآرام قدرت در ۷۰ و اندی سال از حیات پاکستان و دیگر اینکه اگر ژنرال‌ها مایل نباشند و شرایط را مساعد ندانند.
نزدیکی آمریکا با جناح میانه‌رو اسلامی
وی ادامه داد: سناریوی بعدی هدایت حزب جمعیت علمای پاکستان به رهبری مولانا فضل‌الرحمان خواهد بود؛ پدر معنوی طالبان. شاید هم ارتش، جناح میانه‌روتر اسلامی و آمریکا برای جلوگیری از قدرت گرفتن جریان رادیکال اسلامی، داعش و زیرمجموعه‌هایش، تحریک طالبان و نظایر آن که ارتش به‌وجود آورده بود تا اهدافش را در افغانستان و هند عملیاتی کند و اکنون علیه ارتش موضع گرفته و خواهان اسلامی کردن پاکستان شده‌اند، دست به دامان بخش میانه‌روتر شده است. چه بسا که این سناریو خود بخشی از توافق دوحه باشد که به‌تدریج عملیاتی می‌شود.
حفظ نوعی توازن در مناسبات شرق و غرب، راهبرد ارتش پاکستان است
این کارشناس مسائل پاکستان در پاسخ به اینکه آیا هراس غرب از نزدیکی دولت پاکستان به چین و روسیه موجب برکناری عمران‌خان از قدرت شد؟ پاسخ داد: نشانه‌های موجود چنین احتمالی را تقویت می‌کند. عمران‌خان بعد از سفر به چین با ژنرال باجواه، فرمانده ارتش اختلاف شدیدتری پیدا کرد و تا سطح برکناری وی از فرماندهی ارتش پیش رفت. ساختار غربی ارتش بر کسی پوشیده نیست. نزدیکی با روسیه تجربه شده است و بوتو را پای چوبه دار برد؛ بنابراین می‌توان تصور کرد که عمران‌خان از خط قرمز آمریکا عبور کرد یا داشت عبور می‌کرد. ارتش و نیروها سیاسی پاکستان در فکر حفظ نوعی توازن در مناسبات شرق و غرب قدرت هستند و ارتش و دولت پاکستان در همین حال مناسبات کاری و تسلیحاتی با چین دارند. سیاست چین همکاری موثر در چارچوب کریدور اقتصادی چین و پاکستان (سی پک) و گنجاندن افغانستان در آن است. سیاست آمریکا به شکست کشاندن سی‌پک و پروژه یک کمربند، یک جاده چین است که درصورت عملی شدن، آمریکا را از قدرت اول جهانی به زیر خواهد کشید. پاکستان در این رقابت‌ها نقش محوری دارد. درواقع می‌توان گفت نظر شما مبنی بر هراس آمریکا از چین و روسیه کاملا درست است.
نظر
ارسال نظر برای این مطلب